Αθήνα, 8 Μαρτίου 2024
Με ιδιαίτερη χαρά και τιμή σας καλωσορίζω σήμερα στο Υπουργείο Εξωτερικών, σε μία πολύ σημαντική στιγμή, θεωρώ, όχι μόνο για το Υπουργείο μας, αλλά συνολικά για τη χώρα μας, την παρουσίαση του πρώτου Εθνικού Σχεδίου Δράσης της Ελλάδας «Γυναίκες, Ειρήνη και Ασφάλεια» για τα έτη 2023 έως 2028.
Και, βεβαίως, δεν θα μπορούσαμε να βρούμε καλύτερη συγκυρία από τη σημερινή ημέρα, η οποία έρχεται να μας θυμίσει τους μεγάλους αγώνες που γίνονται για τη διασφάλιση της ισότητας σε όλους τους χώρους της κοινωνικής δράσης, στην οικογένεια, την εργασία, τη διεθνή ειρήνη, την παγκόσμια ασφάλεια.
Το συγκεκριμένο σχέδιο δράσης αποτελεί προϊόν κοπιώδους προσπάθειας, η οποία έγινε με τον συντονισμό του Υπουργείου Εξωτερικών και της Προεδρίας της Κυβέρνησης και τη συμμετοχή όλων σχεδόν των συναρμόδιων Υπουργείων, καθώς επίσης της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Συνηγόρου του Πολίτη. Αποτελεί δε την έμπρακτη απόδειξη ότι η Ελλάδα, ακολουθώντας τις καλές διεθνείς πρακτικές και με το βλέμμα στο μέλλον, το μέλλον που διαγράφεται πρωτίστως μέσω της συμπερίληψης και της ουσιαστικής ισότητας, βρίσκεται στην αιχμή και την πρωτοπορία όλων των δράσεων που αποσκοπούν σε μία πιο δίκαιη κοινωνία.
Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών είχε δηλώσει με έμφαση ότι δεν μπορεί παρά οι γυναίκες να έχουν έναν πρωταρχικό ρόλο στο κομμάτι της ειρήνης και της ασφάλειας. Και αυτό νομίζω επιβεβαιώνεται καθημερινά, παρά τα όσα δραματικά συμβαίνουν γύρω μας, για να μας θυμίσουν ότι οι γυναίκες αποτελούν τα πρώτα και πιο σημαντικά θύματα σε κάθε περίπτωση διατάραξης της κοινωνικής ειρήνης. Το βλέπουμε στη Μέση Ανατολή, το βλέπουμε στην Ουκρανία, το Αφγανιστάν, το Σουδάν, όπου υπάρχουν βάσιμες καταγγελίες για σοβαρά εγκλήματα σε βάρος γυναικών. Και έρχεται κάθε στιγμή να μας θυμίσει το πόσο δύσκολη είναι η πορεία προς την πραγματική, ουσιαστική διασφάλιση, έστω και των πιο στοιχειωδών δικαιωμάτων στην κοινωνία.
Η ατζέντα του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών ενέταξε την ειρήνη και την ασφάλεια των γυναικών στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης ως μία μεγάλη θεματική και κάλεσε τα κράτη μέλη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών να ενσωματώσουν πολιτικές, οι οποίες θα αποσκοπούν ακριβώς στη διαμόρφωση πλαισίου για εθνικά σχέδια δράσης που αφορούν τις γυναίκες, την ειρήνη και την ασφάλεια.
Για τον λόγο αυτό και η Ελλάδα ενέταξε ως βασική θεματική στην υποψηφιότητά της, ως μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, το 2025 και 2026, ακριβώς τη θεματική αυτή, «Γυναίκες, Ειρήνη και Ασφάλεια». Θεωρώντας ότι όχι μόνο αποτελεί μία στοιχειώδη επιταγή του Διεθνούς Δικαίου, ιδίως του Δικαίου, το οποίο αφορά την προστασία των δικαιωμάτων, αλλά και επειδή αποτελεί μία αυτονόητη ανάγκη για την επίτευξη παγκόσμιας κοινωνικής συνοχής και πραγματικής ισότητας.
Παράλληλα, η ελληνική πολιτεία στοχεύει με όλα τα μέσα, τα οποία διαθέτει, στην ουσιαστική αναβάθμιση του ρόλου των γυναικών στην κοινωνία σε όλα τα επίπεδα. Στο επίπεδο της οικογένειας, στο επίπεδο της εργασίας, στο επίπεδο της πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής συμμετοχής σε όλα τα φόρα, έτσι ώστε όχι μόνο να αποκατασταθεί μία διαχρονική αδικία αλλά παράλληλα να υπάρξει και ένας μοχλός πραγματικής ανάπτυξης. Διότι χωρίς ουσιαστική ισότητα δεν είναι δυνατόν να υπάρξει πραγματική ανάπτυξη. Και κάθε ανάπτυξη, η οποία στηρίζεται σε στοιχεία, τα οποία δεν έχουν ουσιαστική ισότητα, είναι πάντοτε εξαιρετικά ευάλωτη, διότι διαρρηγνύει τη βάση της κοινωνικής συνοχής που είναι η ισότητα.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως τις δύο κυρίες Πρέσβεις, οι οποίες βρίσκονται σήμερα μαζί μας, την κυρία Πρέσβη του Καναδά και την κυρία Πρέσβη της Νότιας Αφρικής, για την τιμή που μας κάνουν να είναι σήμερα εδώ.
Κυρίες Πρέσβεις,
σας ευχαριστώ πολύ που είστε εδώ. Είναι εξαιρετική τιμή για το Υπουργείο Εξωτερικών να σας έχουμε εδώ σήμερα σε αυτή την εξαιρετικά σημαντική εκδήλωση και παρουσίαση.
Τα τελευταία χρόνια, η προσπάθεια που γίνεται για την ενσωμάτωση εθνικών σχεδίων δράσης, ιδίως σε ό,τι αφορά στο κομμάτι της έμφυλης ισότητας, εδράζεται στα δύο μεγάλα σχέδια: στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων του 2021-25 και στο Εθνικό Σχέδιο που σήμερα παρουσιάζουμε: «Γυναίκες, Ειρήνη και Ασφάλεια.»
Και θα ήθελα ιδιαιτέρως να ευχαριστήσω την κυρία Ζέφη Δημαδάμα, τη Γενική Γραμματέα Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για τη μεγάλη βοήθεια, όπως επίσης και την παριστάμενη σήμερα καθηγήτρια, την κυρία Μαρία Γαβουνέλη, και υπό την ακαδημαϊκή της ιδιότητα αλλά βεβαίως και υπό την ιδιότητά της ως Προέδρου της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, στην κατάρτιση του Σχεδίου.
Για εμάς η συμμετοχή των γυναικών βρίσκεται στην ουσία των πολιτικών μας και θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας έτσι ώστε να υπάρξει ουσιαστική αναβάθμιση.
Δυστυχώς, γεγονότα, τα οποία εμφανίζονται καθημερινά, έρχονται να μας θυμίσουν το πόσο οι δείκτες μπορεί να δείχνουν μια βελτίωση, αλλά στην πραγματικότητα απέχουμε ακόμη πολύ από το να έχουμε ένα αποτέλεσμα για το οποίο θα μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι.
Η ανεργία στην Ελλάδα έχει μειωθεί σημαντικά. Από το 2018 και το περίπου 23%, έχουμε φτάσει σήμερα σε ένα επίπεδο ανεργίας, το 2023, στο 9,2%. Έχει μειωθεί σημαντικά η ανεργία των γυναικών τα χρόνια αυτά στο 11,7%, το 2023, σε σχέση με το 23,4%. Ακριβώς 50% μείωση της ανεργίας μεταξύ των γυναικών την τελευταία εξαετία. Και αυτή όμως ακόμα η μείωση υπολείπεται της μείωσης της ανεργίας μεταξύ των ανδρών. Ιδιαιτέρως δε ανησυχητικό είναι το δεδομένο ότι ακόμη παραμένει σε υψηλό επίπεδο η μερική απασχόληση των γυναικών, περίπου στο 28%.
Θα ήθελα να καταλήξω με δύο παρατηρήσεις. Η πρώτη μου παρατήρηση είναι ότι οι συγκρούσεις, οι οποίες αναπτύσσονται διεθνώς και στην ευρύτερη δική μας περιφέρεια, είναι προφανές ότι ασκούν μία πολύ μεγάλη επίδραση σε ό,τι αφορά την υψηλή διακύβευση της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών. Όχι μόνο επειδή οι γυναίκες και τα κορίτσια αποτελούν κατ’ εξοχήν θύματα πολέμων, συρράξεων ή ολοκληρωτικών καθεστώτων. Είναι, επιπλέον, εξαιτίας του γεγονότος ότι λόγω ακριβώς των έμμεσων αποτελεσμάτων των συρράξεων, όπως είναι για παράδειγμα η άνοδος των τιμών, πολλές χώρες εκτιμάται ότι μπορεί να περιορίσουν τους προϋπολογισμούς που αφορούν κοινωνικές παροχές. Και αυτές πλήττουν κατ’ εξοχήν τις γυναίκες.
Η σημαντική, κατά την άποψή μου, ημέρα για τα Δικαιώματα των Γυναικών, η 8η Μαρτίου, σηματοδοτεί αυτήν ακριβώς την ανάγκη να αναδείξουμε στην καθημερινότητά μας μία μεγαλύτερη προσπάθεια, έτσι ώστε να υπάρξει ουσιαστική σύγκλιση. Και θέλω ιδιαιτέρως να αναφερθώ στο motto το οποίο υιοθετεί για τη σημερινή ημέρα, 8 Μαρτίου 2024, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών «Επενδύστε στις γυναίκες, επιταχύνετε την πρόοδο».
Και να κλείσω με τη δεύτερη παρατήρησή μου ειδικά για το θέμα της ειρήνης και της ασφάλειας. Η ανάγκη για ουσιαστική παρουσία γυναικών καθίσταται ακόμα περισσότερο σημαντική, και θα καθίσταται στο μέλλον ακόμη πιο σημαντική. Σε έναν κόσμο, ο οποίος για αιώνες είχε δομηθεί πάνω στη λογική της ανδρικής κυριαρχίας, εκείνο το οποίο χρειάζεται, νομίζω, έτσι ώστε να εδραιώσουμε την κοινωνική ειρήνη, είναι η πιο ουσιαστική ισορροπία στη συμμετοχή των φύλων στη διαμόρφωση των αποφάσεων, ιδίως των αποφάσεων εκείνων που συνδέονται με την παγκόσμια ειρήνη και την παγκόσμια ευημερία.
Ανταποκρινόμενοι ακριβώς σε αυτή την ανάγκη, εδώ στο Υπουργείο Εξωτερικών, ιδρύσαμε το Τμήμα Ισότητας, το οποίο ευελπιστούμε πολύ σύντομα ότι θα αναβαθμιστεί σε Γραφείο Ισότητας, στην Υπηρεσιακή Γραμματέα του Υπουργείου Εξωτερικών, με ένα σημαντικό διπλό ρόλο. Ο πρώτος ρόλος είναι να διασφαλιστεί η ισότητα σε όλα τα επίπεδα εντός του Υπουργείου, αλλά και να προαχθούν οι πολιτικές, οι οποίες σχηματίζονται στο πλαίσιο του Υπουργείου και της κυβέρνησης και αφορούν την έμφυλη ισότητα. Πολύ σημαντικός ρόλος είναι, επίσης, η παρακολούθηση της εφαρμογής του Εθνικού Σχεδίου για τις Γυναίκες, την Ειρήνη και την Ασφάλεια. Και, βεβαίως, με την πάντοτε σημαντική φιλοδοξία να έχουμε πολύ μεγαλύτερη συμμετοχή γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων.
Νομίζω στο Υπουργείο Εξωτερικών τα έχουμε καταφέρει σχετικώς καλά. Απομένει να δούμε πόσο καλά θα τα πάμε και ως κοινωνία. Θερμές ευχαριστίες.
Καλή επιτυχία και πάλι. Σας ευχαριστώ για τη σημερινή εξαιρετική εκδήλωση.
