4 Φεβρουαρίου 2025
Σχέδιο Νόμου:«Μέτρα για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων σε θέσεις διευθυντικών στελεχών των εισηγμένων εταιρειών, των μη εισηγμένων ανωνύμων εταιρειών και των δημοσίων επιχειρήσεων- Ενσωμάτωση της Οδηγίας (Ε.Ε.) 2022/2381 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Νοεμβρίου 2022 – Ρυθμίσεις για την ενδυνάμωση των πιλοτικών προγραμμάτων για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής»
«Εισάγουμε σήμερα στην Επιτροπή για συζήτηση και επεξεργασία ένα σημαντικό νομοσχέδιο που αποτελεί μια βαθιά μεταρρυθμιστική παρέμβαση η οποία αγγίζει κρίσιμα κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα.
Στόχος μας είναι να δώσουμε ουσιαστικές λύσεις και να ενισχύσουμε την κοινωνική συνοχή. Η πολιτική μας δεν είναι διαχειριστική. Είναι μια πολιτική που βλέπει μπροστά, που προετοιμάζει το αύριο με θεσμούς πιο δίκαιους, πιο συμπεριληπτικούς, πιο αποτελεσματικούς.
Το Δεύτερο μέρος του Νομοσχεδίου μας πραγματεύεται την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2022/2381 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Νοεμβρίου 2022 για την ισόρροπη Εκπροσώπηση των Φύλων στις Διοικήσεις Εταιρειών.
Είναι μια προσπάθεια, που αποτελεί προϊόν επεξεργασίας από 19μελή Ομάδα Εργασίας, αποτελούμενη από τα Υπουργεία Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Δικαιοσύνης, την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, την Επιθεώρηση Εργασίας και τον Συνήγορο του Πολίτη. Και φυσικά ένα αποτέλεσμα εκτενούς διαβούλευσης με πολλούς φορείς και θα ήθελα και προσωπικά να ευχαριστήσω την Υφυπουργό για την επεξεργασία των τεχνικών ζητημάτων και την ενσωμάτωσή τους στην εθνική μας νομοθεσία, όπως φυσικά και την Πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Μαρία Γαβουνέλη.
Πιο συγκεκριμένα, στα άρθρα 4-13, εισάγεται υποχρεωτικό ποσοστό τουλάχιστον 33% για το υποεκπροσωπούμενο φύλο στα διοικητικά συμβούλια των μεγάλων εισηγμένων εταιρειών που πληρούν συγκεκριμένα οικονομικά κριτήρια. Εταιρείες δηλαδή που απασχολούν πάνω από 250 εργαζομένους και έχουν ετήσιο κύκλο εργασιών τουλάχιστον 50 εκατομμυρίων ευρώ ή ετήσιο ισολογισμό τουλάχιστον 43 εκατομμυρίων ευρώ. Ειδικά, στις ως άνω μεγάλες εισηγμένες εταιρείες, στο Διοικητικό Συμβούλιο των οποίων συμμετέχουν 3 ή περισσότερα εκτελεστικά μέλη, στο ως άνω ποσοστό του 33% περιλαμβάνεται κατά τρόπο δεσμευτικό και ένα (1) τουλάχιστον εκτελεστικό μέλος από το υποεκπροσωπούμενο φύλο. Αντίστοιχα, οι ρυθμίσεις αυτές μπορούν να εφαρμοστούν και σε μη εισηγμένες ανώνυμες εταιρείες και δημόσιες επιχειρήσεις που διαθέτουν τα ίδια ως άνω οικονομικά κριτήρια, εφόσον το προβλέπει το καταστατικό τους.
Με τις ρυθμίσεις αυτές, η βελτίωση της έμφυλης ισορροπίας στα διοικητικά συμβούλια θα αποτυπωθεί τα επόμενα χρόνια ως βελτίωση του Δείκτη Ισότητας των Φύλων της Ε.Ε. για την Ελλάδα (Gender Equality Index-Greece) και ειδικότερα στον οικονομικό τομέα, με την αύξηση του ποσοστού εκπροσώπησης των γυναικών στα Διοικητικά Συμβούλια των μεγάλων εισηγμένων εταιρειών που εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε ποσοστό τουλάχιστον 33%.
Επιπρόσθετα, στο άρθρο 15 προβλέπεται η θέσπιση «Ταμείου Ισότητας των Φύλων», που θα έχει τη μορφή ειδικού Κωδικού Αριθμού Εσόδου, στον οποίο θα εγγράφονται τα ποσά: α) από τις χρηματικές κυρώσεις που επιβάλλονται για τη μη τήρηση του ποσοστού ελάχιστης εκπροσώπησης ανά φύλο και β) από κάθε είδους δωρεές, χορηγίες, κληρονομιές και κληροδοσίες υπέρ της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με σκοπό την υλοποίηση δράσεων για την προώθηση της έμφυλης ισότητας και της καταπολέμησης της βίας κατά των γυναικών.
Παράλληλα στο Σχέδιο Νόμου φέρνουμε σημαντικές παρεμβάσεις στο κομμάτι του κοινωνικού κράτους.
Συγκεκριμένα:
- Πιλοτικό πρόγραμμα επιχορήγησης υποδομών προσβασιμότητας
Αρχικά, σε ότι αφορά το πιλοτικό πρόγραμμα επιχορήγησης υποδομών προσβασιμότητας, το οποίο χρηματοδοτείται με 23,9 εκ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης, θα πραγματοποιηθούν έργα βελτίωσης μέσω οικονομικής ενίσχυσης που θα χορηγηθούν για συγκεκριμένες παρεμβάσεις.
Με το άρθρο 20, καθίσταται το πρόγραμμα περισσότερο λειτουργικό, καθώς αφενός μεν γίνεται μέριμνα για την ένταξη στους ωφελούμενους και των ατόμων με κινητική αναπηρία ή αναπηρία όρασης ή ακοής που διαθέτουν απόφαση πιστοποίησης αναπηρίας σε ισχύ από αρμόδια υγειονομική επιτροπή, ακόμα κι αν βρίσκεται σε εξέλιξη η καταγραφή τους στο Ψηφιακό Μητρώο Ατόμων με Αναπηρία.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται η δυνατότητα όλων των ατόμων με κινητική αναπηρία ή αναπηρία όρασης ή ακοής που διαθέτουν πιστοποίηση αναπηρίας σε ισχύ να αποτελέσουν δυνητικούς ωφελούμενους του πιλοτικού προγράμματος επιχορήγησης. Αφετέρου δε, καθώς το υφιστάμενο πρόγραμμα αφορούσε κυρίως χώρους κατοικίας και εργασίας ατόμων με αναπηρία, με την παρούσα ρύθμιση ενισχύεται η υλοποίηση του προγράμματος και σε δημόσια κτήρια, προκειμένου αυτά να καταστούν προσβάσιμα σε άτομα με αναπηρία.
- Πιλοτικό́ πρόγραμμα υποστηριζόμενης απασχόλησης ατόμων με διαταραχές αυτιστικού́ φάσματος
Ένα εξίσου σημαντικό πρόγραμμα, που πραγματεύεται το Σχέδιο Νόμου είναι το Πιλοτικό́ πρόγραμμα υποστηριζόμενης απασχόλησης ατόμων με διαταραχές αυτιστικού́ φάσματος. Ένα πρόγραμμα, προϋπολογισμού 4 εκ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο για πρώτη φορά «αγκαλιάζει» αυτήν την κατηγορία συμπολιτών μας, μεριμνώντας για την υποστήριξη της εργασιακής τους ενσωμάτωσης.
Με το άρθρο 21, επέρχονται σημαντικές βελτιώσεις. Με τη ρύθμιση που εισάγουμε, θα μπορούν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα όλοι οι άνεργοι με διάγνωση στο φάσμα του αυτισμού, ακόμη και αν δεν έχουν καταγραφεί στο Ψηφιακό Μητρώο Αναπηρίας, αρκεί να είναι εγγεγραμμένοι στα μητρώα ανέργων της ΔΥΠΑ. Επιπρόσθετα, δημιουργείται για πρώτη φορά επίσημο Μητρώο εκπαιδευμένων διαμεσολαβητών, το οποίο θα τηρείται στη Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας. Αυτοί οι ειδικά εκπαιδευμένοι επαγγελματίες θα παρέχουν:
- Καθοδήγηση στους εργοδότες, ώστε να προσαρμόσουν το εργασιακό περιβάλλον στις ανάγκες των εργαζομένων.
- Συνεχή υποστήριξη στα άτομα με αυτισμό, για τη διασφάλιση της επιτυχημένης επαγγελματικής τους ένταξης.
Η Πολιτεία, με οργανωμένο πλαίσιο επενδύει με αυτό το πρόγραμμα, σε ανθρώπους που έχουν τις δεξιότητες να συνεισφέρουν, εάν τους δοθεί η κατάλληλη στήριξη.
- Προσωπικός Βοηθός – Απρόσκοπτη συνέχιση του προγράμματος έως τη καθολική εφαρμογή
Θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα πρόγραμμα, που αποτυπώνει στην πράξη έναν πρωταρχικό στόχο της Κυβέρνησής μας: Την εξασφάλιση συνθηκών ανεξάρτητης διαβίωσης και αυτονομίας των συμπολιτών μας με αναπηρία, χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις.
Ο Προσωπικός Βοηθός για Άτομα με Αναπηρία αφορά συμπολίτες μας ηλικίας 16 έως 65 ετών, με συνολικό ποσοστό αναπηρίας ίσο ή μεγαλύτερο του 67%, για το οποίο αξιοποιούμε πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης (41.6 εκ. ευρώ) και το εφαρμόζουμε για πρώτη φορά στη χώρα μας σε πιλοτικό στάδιο. Στη χώρα μας 1.294 συμπολίτες μας με αναπηρία έχουν λάβει δικό τους προσωπικό βοηθό και έχουν απασχοληθεί συνολικά 1.798 προσωπικοί βοηθοί, καθώς το πρόγραμμα δίνει το περιθώριο σε ένα άτομο με αναπηρία να απασχολήσει μέσα στη μέρα περισσότερους από έναν προσωπικούς βοηθούς, άρα να υπογράψει περισσότερο από ένα συμφωνητικά.
Επειδή στόχος μας είναι η συνέχεια και όχι η αποσπασματικότητα, δεν θέλουμε να αφήσουμε τους συμπολίτες μας σε αβεβαιότητα. Με το άρθρο 22, εξασφαλίζουμε ότι το πρόγραμμα θα συνεχιστεί απρόσκοπτα, έως την καθολική του εφαρμογή, καθώς έχει αποδειχθεί ζωτικής σημασίας για την ανεξαρτησία και την ποιότητα ζωής των ατόμων με αναπηρία.
- Ψηφιοποίηση και Απλοποίηση των Κοινωνικών Παροχών – Προπληρωμένη κάρτα
Η καθολική εφαρμογή του μέτρου πληρωμής παροχών του Ο.Π.Ε.Κ.Α. και της Δ.ΥΠ.Α. σε δικαιούχους αυτών μέσω προπληρωμένης κάρτας βρίσκεται στον πυρήνα της προσπάθειας εκσυγχρονισμού και απλοποίησης του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας. Προς τούτο, άλλωστε, το μέτρο έχει ενταχθεί στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με 10,3 εκ. ευρώ. Με τα άρθρα 22 και 23, επιταχύνουμε τη μετάβαση στην προπληρωμένη κάρτα κοινωνικών παροχών, διασφαλίζοντας ότι οι πληρωμές του ΟΠΕΚΑ και της ΔΥΠΑ γίνονται έγκαιρα, με ασφάλεια και χωρίς γραφειοκρατικές καθυστερήσεις.
- Επένδυση στην Πρώιμη Παιδική Αγωγή – Πρόγραμμα Αθηνά
Θα ήθελα τέλος, να κάνω μια ξεχωριστή μνεία στα Κεφάλαια Γ’ και Δ’ και συγκεκριμένα στα άρθρα 26 έως 33. Η πρώιμη παιδική αγωγή και φροντίδα είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για τη μελλοντική ανάπτυξη των παιδιών μας. Για τον λόγο αυτό και θεσμοθετούμε το Πρόγραμμα «Αθηνά», με στόχο την υποστήριξη της ολόπλευρης ανάπτυξης των βρεφών και των παιδιών ηλικίας έως και 4 ετών, την καλλιέργεια των δεξιοτήτων τους και την συνεχή επιμόρφωση των παιδαγωγών πρώιμης παιδικής ηλικίας.
Πολύτιμος σύμμαχός μας, η ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα, με την οποία συνεργαζόμαστε ώστε να δημιουργηθεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα ένα ολοκληρωμένο παιδαγωγικό πλαίσιο βασισμένο στη μοναδικότητα του κάθε παιδιού και την παιγνιώδη προσέγγιση. Επίσης θα ακολουθήσει μια σειρά δράσεων που εστιάζουν στην επαγγελματική ανάπτυξη, στην ψυχολογική ενδυνάμωση των παιδαγωγών πρώιμης παιδικής ηλικίας και στην επιμόρφωσή τους στην εφαρμογή συμπεριληπτικών πρακτικών. Έτσι θα εξασφαλιστεί η ισότιμη και ποιοτική αγωγή και φροντίδα των παιδιών με αναπηρία, καθώς και η δημιουργία ομάδων συμβουλευτικής γονέων.
Για τον σκοπό αυτό έχουμε ήδη υπογράψει Προγραμματικές Συμβάσεις με τα τμήματα Πρώιμης Παιδικής Αγωγής και Φροντίδας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος.
Το πρόγραμμα, θα εφαρμοστεί πιλοτικά από το 2ο τρίμηνο του 2025 σε τουλάχιστον 90 βρεφικούς, βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς και με την ολοκλήρωση της πιλοτικής εφαρμογής τον Ιούνιο του 2026 το νέο παιδαγωγικό πλαίσιο θα αποκτήσει πανελλαδική εμβέλεια.
Την ίδια στιγμή, με το άρθρο 28, αναβαθμίζεται το Εθνικό Συμβούλιο Αγωγής και Φροντίδας στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία του οποίου η σύνθεση αναθεωρείται.
Θα υπάρχει διευρυμένη εκπροσώπηση από όλα τα πανεπιστημιακά τμήματα αγωγής και φροντίδας στην πρώιμη παιδική ηλικία, από εκπρόσωπο γονέων των παιδιών με αναπηρία, από ειδικούς εμπειρογνώμονες με εξειδίκευση σε ζητήματα παιδοψυχολογίας ή παιδονευρολογίας ή αναπτυξιολογίας, από το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, αλλά και από τον Συνήγορο του Πολίτη. Σκοπός του Συμβουλίου είναι η επιστημονική έρευνα και η εφαρμογή των πλέον σύγχρονων και άρτιων παιδαγωγικών πρακτικών στους βρεφικούς, βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς.
Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους, πολίτες και φορείς, όσοι συμμετείχαν με προτάσεις και παρατηρήσεις κατά την διάρκεια της ηλεκτρονικής διαβούλευσης του σχεδίου νόμου, αρκετά εκ των οποίων υπήρξαν ιδιαιτέρως ενδιαφέροντα και υποστηρικτικά ως προς την βελτίωση του έργου μας.
Τις επόμενες ημέρες θα έχουμε σίγουρα την ευκαιρία να συζητήσουμε λεπτομερέστερα την ουσία των επιμέρους προτεινόμενων άρθρων. Εύχομαι η διαδικασία της επεξεργασίας και συζήτησης επί των προτεινόμενων διατάξεων να είναι εποικοδομητική αναμένοντας σχόλια και παρατηρήσεις των μελών της επιτροπής και φυσικά ελπίζοντας στην θετική ψήφο σας για την προώθηση του σχεδίου νόμου προς ψήφιση από την Ολομέλεια της Βουλής».



Ομιλία της Υφυπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Κατερίνας Παπακώστα Παλιούρα
«Σήμερα βρισκόμαστε ενώπιον, της Διαρκούς Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων για την πρώτη συζήτηση επί της Αρχής, ενός σημαντικού Νομοσχεδίου του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, το οποίο αποτελεί σταθμό , αλλά και οδοδείκτη ταυτοχρόνως προς μια πιο δίκαιη , πιο ισότιμη, πιο προοδευτική κοινωνία. Με το Σχέδιο Νόμου “Μέτρα για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων σε θέσεις διευθυντικών στελεχών των εισηγμένων εταιρειών, των μη εισηγμένων ανωνύμων εταιρειών και των δημοσίων επιχειρήσεων – Ενσωμάτωση της Οδηγίας (Ε.Ε.) 2022/2381 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Νοεμβρίου 2022- Ρυθμίσεις για την ενδυνάμωση των πολιτικών προγραμμάτων για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής ”, δεν πραγματοποιούμε απλώς ένα ακόμη νομοθετικό βήμα. Επιδιώκουμε, ένα δυναμικό άλμα προκειμένου, να δημιουργήσουμε μια ισχυρή ρωγμή στις περίφημες γυάλινες οροφές, που περιορίζουν δυστυχώς μέχρι και σήμερα την προώθηση των γυναικών σε ηγετικές θέσεις, αποτελώντας αόρατα, αλλά ισχυρά εμπόδια, ανέλιξης τους στην κορυφή.
Η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2022/2381 αποτελεί αναντίλεκτα ένα βασικό μηχανισμό του κεκτημένου της ΕΕ για την προώθηση της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης.
Προκειμένου να εξασφαλιστεί εμπράκτως, η πλήρης ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών στην εργασία, η παρ. 4 του άρθρου 157 της Συνθήκης για την Λειτουργία της ΕΕ επιτρέπει θετική δράση, παρέχοντας στα Κράτη Μέλη τη δυνατότητα, να διατηρήσουν ή να θεσπίσουν μέτρα που προβλέπουν ειδικά πλεονεκτήματα, τα οποία διευκολύνουν το υποεκπροσωπούμενο φύλο να ασκήσει επαγγελματική δραστηριότητα ή προλαμβάνουν ή αντισταθμίζουν μειονεκτήματα στην επαγγελματική σταδιοδρομία.
Παράλληλα, το άρθρο 23 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, προβλέπει, ότι η ισότητα μεταξύ των γυναικών και ανδρών πρέπει να εξασφαλίζεται σε όλους τους τομείς και ότι η αρχή της ισότητας δεν μπορεί να αποκλείει τη διατήρηση ή τη θέσπιση μέτρων που προβλέπουν ειδικά πλεονεκτήματα υπέρ του υποεκπροσωπούμενου φύλου. Σχετικές μελέτες άλλωστε της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τεκμηριώνουν, ότι η πολυμορφία οδηγεί σε ένα πιο προορατικό επιχειρηματικό μοντέλο, πιο ισορροπημένες αποφάσεις και βελτιωμένες επαγγελματικές ικανότητες στα διοικητικά συμβούλια, τα οποία αντικατοπτρίζουν καλύτερα την κοινωνική πραγματικότητα και τις ανάγκες των καταναλωτών.
Έχουν, επίσης, αποδείξει, ότι υπάρχει θετική σχέση ανάμεσα στην πολυμορφία, ως προς το φύλο σε ανώτατο διευθυντικό επίπεδο και την οικονομική απόδοση και την κερδοφορία μίας επιχείρησης, με αποτέλεσμα σημαντική μακροπρόθεσμη βιώσιμη ανάπτυξη. Γι’ αυτό τον λόγο, η επίτευξη ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων στα διοικητικά συμβούλια είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας, σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία και θα προσέφερε συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι τρίτων χωρών.
Επιπλέον η αύξηση της εκπροσώπησης των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια δεν επηρεάζει θετικά μόνο τις ίδιες, αλλά συμβάλλει και στην προσέλκυση γυναικείων ικανοτήτων στην εταιρεία και στη διασφάλιση μεγαλύτερης συμμετοχής των γυναικών σε όλα τα επίπεδα διοίκησης και στο εργατικό δυναμικό.
Συνεπώς, ένα υψηλότερο ποσοστό γυναικών στα διοικητικά συμβούλια ενέχει θετική επίδραση στη μείωση του χάσματος τόσο , ως προς τα ποσοστά απασχόλησης , όσο και στις αμοιβές των δύο φύλων….
Παρά το γεγονός ωστόσο, ότι τα στοιχεία συντείνουν υπέρ του θετικού αντίκτυπου της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων για τις ίδιες τις εταιρείες και την οικονομία γενικότερα και παρά το ισχύον ενωσιακό δίκαιο κατά των διακρίσεων λόγω φύλου και τις δράσεις της Ε.Ε που ενθαρρύνουν την αυτορρύθμιση, οι γυναίκες σήμερα ιδιαίτερα στη χώρα μας εξακολουθούν, να υποεκπροσωπούνται σε μεγάλο βαθμό στα ανώτατα όργανα λήψης αποφάσεων των εταιρειών. Οι διαθέσιμες στατιστικές δείχνουν, ότι το ποσοστό των γυναικών ,που συμμετέχουν στη λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων ανώτατου επιπέδου , παραμένει πολύ χαμηλό.
Σύμφωνα με μελέτη του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων, το 2021 οι γυναίκες αποτελούσαν κατά μέσο όρο το 30,6% των μελών των διοικητικών συμβουλίων των μεγαλύτερων εισηγμένων εταιρειών και μόνον το 8,5% των προέδρων.
Η συγκεκριμένη αναλογία καταδεικνύει μία άδικη και μεροληπτική υποεκπροσώπηση των γυναικών, υπονομεύοντας σαφώς τις αρχές της Ένωσης για ίσες ευκαιρίες και ίση μεταχείριση γυναικών και ανδρών στους τομείς της απασχόλησης και της εργασίας.
Τα πλέον πρόσφατα διαθέσιμα δεδομένα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων δείχνουν, ότι τον Οκτώβριο του 2023 οι γυναίκες αντιπροσώπευαν το ένα τρίτο (36,3%) περίπου των μη εκτελεστικών θέσεων στα δύο κορυφαία όργανα λήψης αποφάσεων των μεγαλύτερων εισηγμένων εταιρειών στην ΕΕ, σε σύγκριση με περίπου το ένα πέμπτο (22,4%) των εκτελεστικών θέσεων.
Η ανισότητα αυτή (λιγότερες γυναίκες εκτελεστικά στελέχη από ό,τι γυναίκες μη εκτελεστικά στελέχη) παρατηρείται στην πλειονότητα των κρατών μελών (18 από τα 27).
Η σημασία της συμμετοχής των γυναικών σε ηγετικές θέσεις έχει τονιστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όχι μόνο ως ζήτημα κοινωνικής ισότητας και ευθύνης, αλλά και στο πλαίσιο βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας και της οικονομικής απόδοσης των επιχειρήσεων, αποτελώντας εν τέλει στρατηγική επιταγή για τις επιχειρήσεις στο πλαίσιο μιας καλύτερης εταιρικής διακυβέρνησης.
Πολυάριθμες είναι, μάλιστα, οι μελέτες που καταδεικνύουν με στοιχεία τη θετική συσχέτιση μεταξύ της έμφυλης ποικιλομορφίας στις ηγετικές θέσεις και των οικονομικών επιδόσεων, δείχνοντας ,ότι η συμμετοχή των γυναικών στα όργανα λήψης αποφάσεων οδηγεί σε καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα και σε ανδροκρατούμενους κλάδους, όπως για παράδειγμα ο χρηματοπιστωτικός τομέας.
Επίσης, οδηγεί στη διαμόρφωση μιας πιο συμπεριληπτικής κουλτούρας, συμβάλλοντας στην προσέλκυση ταλέντων και αυξάνοντας τόσο τη δέσμευση των εργαζομένων, όσο και την παραγωγικότητα.
Όσον αφορά την χώρα μας δε, σύμφωνα με στοιχεία από την Παγκόσμια Τράπεζα και ειδικότερα την πηγή Women, Business and the Law 2024 (WBL2024)1, η Ελλάδα είναι μία από τις ελάχιστες χώρες στον πλανήτη που έχει κατακτήσει την πλήρη ισότητα στον νόμο, γεγονός, οπωσδήποτε, εξαιρετικά σημαντικό.
Σε αντίθεση, ωστόσο, αυτής της διαπίστωσης, οι ανισότητες, στην πράξη, μεταξύ των φύλων παραμένουν ιδιαίτερα έντονες στον τομέα της εργασίας.
Η Ελλάδα βρίσκεται διαχρονικά σε ιδιαίτερα χαμηλή θέση (κατατάσσεται στην 24η θέση) σύμφωνα με την κατάταξη του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Ισότητας των Φύλων (EIGE).
Βεβαίως ο δείκτης συμμετοχής των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων της Ελλάδας σημείωσε αύξηση, και μάλιστα τη μεγαλύτερη (το 1ο εξάμηνο του 2024, η συμμετοχή των γυναικών ως μέλη διοικητικών συμβουλίων στις μεγαλύτερες εισηγμένες εταιρείες κυμάνθηκε στο 27%, έναντι 73% για τους άνδρες)2, με τον αντίστοιχο μέσο όρο της Ε.Ε να κυμαίνεται ωστόσο στο 34% και 66% αντίστοιχα.
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τα στοιχεία/διαπιστώσεις σχετικής έρευνας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς «σχεδόν το 70% των εταιρειών διαθέτουν στα Δ.Σ. τους τον ελάχιστο εκ του νόμου απαιτούμενο αριθμό ανεξάρτητων μη εκτελεστικών μελών και επιπλέον, μόνο σε ένα 30% του συνόλου των εταιρειών η συμμετοχή των γυναικών στα Δ.Σ. υπερβαίνει την αναλογία του 1/3».
Από τα παραπάνω, επομένως, συνάγεται ότι η εφαρμογή του ν.4706/2020 συνέβαλε σε έναν βαθμό στη βελτίωση της πολυμορφίας των διοικητικών συμβουλίων, αν λάβουμε ως δεδομένο την υποχρεωτικότητα του νόμου, ιδίως ως προς τη συμμετοχή και των δύο φύλλων , αλλά και των ανεξάρτητων μη εκτελεστικών μελών, που οδήγησε στην αναγκαστική συμμόρφωση.
Πριν την εφαρμογή του νόμου για την εταιρική διακυβέρνηση στο τέλος του 2020, η συμμετοχή των γυναικών στα συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών ήταν μόλις 13%, έναντι 87% των ανδρών και μέσα σε ένα χρόνο, δηλαδή στο τέλος του 2021 ανήλθε στο 25% , έναντι 75% των ανδρών, ενώ σύμφωνα με νεότερα στοιχεία στο τέλος του 2023, η γυναικεία συμμετοχή είχε φτάσει πλέον στο 28%, έναντι 72% των ανδρών.
Τέλος, σε σχετική έρευνα που διεξήχθη από τον ΣΕΒ για τη θέση των γυναικών στις επιχειρήσεις στην Ελλάδα αναδεικνύεται, ότι ένα πολύ σημαντικό ποσοστό επιχειρήσεων (84%) αναγνωρίζουν τη σημασία της συμβολής μέτρων, όπως οι ποσοστώσεις, στην προώθηση της ισότητας των φύλων στις προσλήψεις και τις προαγωγές. Παράλληλα όμως επισημαίνεται, ότι είναι αναγκαία η σταδιακή διαμόρφωση των κατάλληλων συνθηκών και της κουλτούρας , που θα επιτρέψουν την προοδευτική ανέλιξη των στελεχών του γυναικείου φύλου σε ανώτερες και ανώτατες θέσεις.
Αξιότιμες κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δοθέντων όλων των ανωτέρω το παρόν νομοσχέδιο, έχοντας ως βασικό στόχο τη μείωση της ανισότητας και την αποκατάσταση της έμφυλης ισορροπίας στην εκπροσώπηση των φύλων σε θέσεις διευθυντικών στελεχών των εταιρειών εισάγει υποχρεωτικό ποσοστό τουλάχιστον 33% από το 25% , που ισχύει σήμερα με τον νόμο 4706/2020 , για το υποεκπροσωπούμενο φύλο στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών, που πληρούν συγκεκριμένα οικονομικά κριτήρια, δηλαδή απασχολούν πάνω από 250 εργαζομένους και έχουν ετήσιο κύκλο εργασιών τουλάχιστον 50 εκατομμυρίων ευρώ ή ετήσιο ισολογισμό τουλάχιστον 43 εκατομμυρίων ευρώ.
Αντίστοιχα, οι ρυθμίσεις αυτές μπορούν να εφαρμοστούν και σε μη εισηγμένες ανώνυμες εταιρείες και δημόσιες επιχειρήσεις , που διαθέτουν τα ίδια ως άνω οικονομικά κριτήρια , εφόσον το προβλέπουν τα καταστατικά τους. Ειδικά στις ως άνω μεγάλες εισηγμένες εταιρείες στο Διοικητικό Συμβούλιο των οποίων συμμετέχουν 3 ή περισσότερα εκτελεστικά μέλη, στο ως άνω ποσοστό του 33% περιλαμβάνεται κατά τρόπο δεσμευτικό και ένα (1) τουλάχιστον εκτελεστικό μέλος από το υποεκπροσωπούμενο φύλο. Προσδιορίζει αντικειμενικά, διαφανή και ουδέτερα ως προς το φύλο κριτήρια και διαδικασία για την επιλογή και το διορισμό μελών στο Διοικητικό Συμβούλιο και ταυτόχρονα αναγνωρίζει δικαίωμα ενημέρωσης του/της υποψήφιου/ας του υποεκπροσωπούμενου φύλου, που δεν επιλέχθηκε.
Προβλέπει την υποχρέωση των ανωτέρω μεγάλων εισηγμένων εταιρειών, να υποβάλουν ετήσια έκθεση στην οποία περιλαμβάνονται στοιχεία σχετικά με την τήρηση των υποχρεώσεων του Σχεδίου Νόμου αναφορικά με την εκπροσώπηση του υποεκπροσωπούμενου φύλου ενώ, επενδύει στη συνέργεια και επιβραβεύει όσες επιχειρήσεις επενδύουν στην ισόρροπη ανάπτυξη χορηγώντας τους το “Σήμα Ισότητας”.
Τέλος θεσπίζει το «Ταμείο Ισότητας των Φύλων», στο οποίο θα εισέρχονται τα ποσά α) από τις χρηματικές κυρώσεις και β) από κάθε είδους δωρεές, χορηγίες, κληρονομιές και κληροδοσίες υπέρ της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με σκοπό την εξυπηρέτηση της αποστολής της και την υλοποίηση δράσεων για την προώθηση της έμφυλης ισότητας.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι….
Το σπάσιμο των γυάλινων ορόφων δεν είναι απλώς μια μεταφορά. Είναι η αναγνώριση ,ότι οι φραγμοί της ανισότητας δεν είναι αόρατοι· είναι πραγματικοί, είναι απτές δομές , που κρατούν ταλαντούχες γυναίκες μακριά από τις θέσεις που αξίζουν. Σήμερα λοιπόν νομοθετούμε για μια κοινωνία, όπου η αξιοκρατία θα είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Νομοθετούμε για μια οικονομία , που θα αξιοποιεί στο έπακρο τις δυνατότητες όλων των ανθρώπων της. Νομοθετούμε για τις κόρες μας, τις αδερφές μας, τις συναδέλφους μας. Και το ερώτημα είναι: θα είμαστε εκείνες και εκείνοι , που θα γκρεμίσουμε τις γυάλινες οροφές, ανοίγοντας δρόμους για τις γενιές που έρχονται, ή θα αφήσουμε την αδικία να διαιωνίζεται;»