Ομιλία της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου στο 4ο Συνέδριο του The Economist για τη βιώσιμη ανάπτυξη στην νοτιοανατολική Ευρώπη και την Μεσόγειο

Αθήνα, 1 Οκτωβρίου 2020

Εξοχότατοι, κυρίες και κύριοι,

Θα ήθελα να συγχαρώ τον Economist για τη διοργάνωση του Συνεδρίου στην Αθήνα και να τονίσω τη σημασία του, δεδομένων ιδίως των ιδιαίτερων συνθηκών στις οποίες λαμβάνει χώρα. Η πανδημία του COVID-19 έχει επιδράσει ριζικά στον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε, επικοινωνούμε και, βέβαια, στο πώς διοργανώνουμε εκδηλώσεις και συμμετέχουμε σε αυτές. Έτσι, κάθε προσπάθεια να ξεπεράσουμε τις υπάρχουσες πρακτικές δυσκολίες καθίσταται εξαιρετικά σημαντική. Έχουμε αυτή την περίοδο ανάγκη από εκδηλώσεις όπως αυτή, οι οποίες συγκεντρώνουν ειδικούς από όλον τον κόσμο και, συνεπώς, ενισχύουν την κατανόησή μας για την παρούσα κατάσταση, εμπλουτίζουν τα θεωρητικά μας εργαλεία και επιβεβαιώνουν την προσήλωσή μας στις κοινές μας αξίες, καθώς και τη δέσμευσή μας στην επίτευξη συγκεκριμένων πολιτικών.

Το θέμα του διήμερου Συνεδρίου είναι η βιωσιμότητα για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και τη Μεσόγειο. Η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης συνιστά ορόσημο για τη δραστηριότητα του ΟΗΕ τις τελευταίες δεκαετίες. Από τη Διακήρυξη του Ρίο για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη και την Παγκόσμια Διάσκεψη για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, μεταξύ άλλων, έχει συντελεστεί μια σημαντική προσπάθεια, ώστε η έννοια της βιωσιμότητας να έρθει στο προσκήνιο και να πλαισιωθεί το γενικό περίγραμμά της με συγκεκριμένες δράσεις και στόχους. Ως αποτέλεσμα, η Διακήρυξη της Χιλιετίας των Ηνωμένων Εθνών και ιδίως η Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη την έχουν τοποθετήσει στο επίκεντρο της διεθνούς σκηνής, επιδιώκοντας να προωθήσουν τη βιώσιμη ανάπτυξη και στις τρεις διαστάσεις της –οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική – κατά τρόπο ισορροπημένο και ολοκληρωμένο.

Η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί μια αρχή που διέπει το ενωσιακό δίκαιο, αναγνωρίζεται ωστόσο, και στην ελληνική έννομη τάξη. Στο άρθρο 24 του Συντάγματος ορίζεται ότι: «Για τη διαφύλαξή του [φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος] το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας». Ωστόσο, πολύ νωρίτερα, η συνταγματική της ισχύς είχε αναγνωρισθεί από τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας. Κατά τη διάρκεια της θητείας μου στο Ε’ Τμήμα, αρμόδιο για την εκδίκαση περιβαλλοντικών υποθέσεων, συνειδητοποιήσαμε τη συνθετότητα των ζητημάτων που ανακύπτουν κατά την εφαρμογή της αρχής, τα οποία απαιτούν λεπτές σταθμίσεις για την επίλυσή τους. Παράλληλα όμως, κατορθώσαμε, σε μεγάλο βαθμό, να την αξιοποιήσουμε επιτυχώς ως κριτήριο ελέγχου της συνταγματικότητας νόμων και διοικητικών πράξεων.

Οι συζητήσεις που θα διεξαχθούν στο πλαίσιο του Συνεδρίου και τα θέματα που θα εξετασθούν συνοψίζουν όλες τις πτυχές της βιωσιμότητας: οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές. Υπ’ αυτή την έννοια, πρόκειται για μια αξιοσημείωτη προσπάθεια να καλυφθεί όλο το εύρος της. Έμφαση πρέπει να δοθεί σε δύο συγκεκριμένα θέματα: την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και το ζήτημα της φτώχειας πριν και μετά τον COVID-19.

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία αποτελεί ένα συνολικό σχέδιο για να καταστεί η Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη μέχρι το 2050, χάρη στη σχεδίαση μιας νέας αναπτυξιακής πολιτικής, η οποία θα δώσει ώθηση στην οικονομία μέσω της πράσινης τεχνολογίας, θα δημιουργήσει βιώσιμη βιομηχανία και μεταφορές και θα μειώσει τη μόλυνση. Στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2020, η Προέδρος της Επιτροπής Ursula Von der Leyen αποκάλυψε ότι η Επιτροπή επιταχύνει τον προγραμματισμό της προτείνοντας φιλόδοξα σχέδια, τα οποία θα εγγυηθούν μια πιο γρήγορη προσαρμογή στις ανάγκες που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή και στους στόχους που έχει θέσει η Συνθήκη των Παρισίων (COP21). Επιπρόσθετα, ένα μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού Next Generation EU, ύψους 750 δις, θα καλυφθεί μέσω πράσινων ομολόγων και σχεδόν το ένα τρίτο της χρηματοδότησης θα επενδυθεί σε προγράμματα που σχετίζονται με την Πράσινη Συμφωνία. Επιδεικνύοντας επομένως αυτή την προσήλωση στην επίτευξη των δικών της στόχων, η Ευρωπαϊκή Ένωση λειτουργεί ως πρότυπο για τον υπόλοιπο κόσμο και θα μπορούσε έτσι, χάρη σε από κοινού δράση με χώρες-κλειδιά, να συντελέσει στην αποκατάσταση του πολυμερούς συστήματος, το οποίο έχει δεχθεί σοβαρά πλήγματα τον τελευταίο καιρό.

Οι παραπάνω ανακοινώσεις, και γενικότερα το ζήτημα της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής από την ΕΕ, είναι εξαιρετικά κρίσιμα για την περιοχή μας και τη χώρα μας, η οποία ζει από τη θάλασσα. Η Μεσόγειος, εδώ και καιρό, υφίσταται σημαντικές περιβαλλοντικές πιέσεις και ήδη αντιμετωπίζει τις παρενέργειες της κλιματικής αλλαγής, οι οποίες θα γίνονται όλο και οξύτερες στο άμεσο μέλλον. Ερημοποίηση και υποβάθμιση του εδάφους, άνοδος της στάθμης της θάλασσας, αύξηση της διάρκειας και της έντασης της ξηρασίας, απώλειες στη γεωργική και δασική παραγωγή, καθώς και αυξημένος κίνδυνος διάβρωσης των ακτών, όλα αυτά αποτελούν πιθανά σενάρια. Όλοι στην Ελλάδα υπήρξαμε πρόσφατα μάρτυρες καταστροφικών τυφώνων οι οποίοι, σύμφωνα με τους ειδικούς, αποτελούν έντονα φαινόμενα που συνδέονται με την κλιματική κρίση. Η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής είναι καθοριστική συνεπώς για την ευημερία μας, αν όχι για την επιβίωσή μας.

Το άλλο ζήτημα που θα πρέπει να τονισθεί είναι αυτό της κοινωνικής και οικονομικής βιωσιμότητας κατά τη διάρκεια και μετά την πανδημία του COVID-19. Η εξάλειψη της φτώχειας είναι ο μεγαλεπήβολος στόχος που έχει θέσει η Ατζέντα 2030 – δεν είναι τυχαίο ότι έχει ορισθεί ως ο υπ’ αριθμόν ένα Στόχος της Βιώσιμης Ανάπτυξης. Στις τρέχουσες συνθήκες της πανδημίας, καθίσταται ακόμα πιο επιτακτική η ανάγκη να προστατευθούν τα ευπαθή άτομα και οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, ώστε κανείς να μην «μείνει πίσω». Μια διπλή ασπίδα προστασίας πρέπει να υψωθεί για όλους αυτούς: μια υγειονομική ασπίδα, με σκοπό την αντιμετώπιση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, και μια οικονομική, με σκοπό να καταπραΰνει τις καταστροφικές συνέπειες της συνδεόμενης με αυτήν κρίσης, οι οποίες είναι ήδη ορατές. Στη Δήλωση Προθέσεων που απηύθυνε στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και στην Καγκελάριο Μέρκελ η Πρόεδρος της Επιτροπής τόνισε ότι «όλη η Ευρώπη είναι υπεύθυνη γι’ αυτό που συμβαίνει και όλοι μαζί πρέπει να δώσουμε τη μάχη». Γι’ αυτόν τον λόγο η Επιτροπή πρότεινε το πρόγραμμα Next Generation EU και κατέθεσε έναν ανανεωμένο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό, ο οποίος θεωρείται ιστορικός και ως το πιο φιλόδοξο πακέτο στήριξης της οικονομίας στην ιστορία της Ένωσης. Ελπίζουμε βάσιμα ότι τα μέτρα αυτά θα αποδειχθούν αποτελεσματικά και ότι η πανδημία δεν θα οδηγήσει, μεταξύ άλλων αρνητικών συνεπειών, στη διεύρυνση του χάσματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών και στη όξυνση των ανισοτήτων.

Θα ήθελα να ευχηθώ στους διοργανωτές του Συνεδρίου κάθε επιτυχία. Είμαι βέβαιη ότι η ανταλλαγή καίριων και εύστοχων απόψεων θα είναι χρήσιμη και ανταποδοτική για όλους μας.

Antonis Tsagronis
Antonis Tsagronis
Αντώνης Τσαγκρώνης  Αρχισυντάκτης: Αtticanews.gr  iNews – Newspaper – iRadio - iTV e-mail : editor@atticanews.gr , a.tsagronis@gmail.com AtticaNews Radio:  http://www.atticanews.gr Facebook: @Αντώνης Τσαγκρώνης Facebook: @Atticanews.gr https://www.facebook.com/Atticanewsgr-111129274130/ YouTube: https://www.youtube.com/Antonis%20Tsagronis Twitter: #AtticanewsGr Instagram:Antonis_Tsagronis (διαπιστευμένος δημοσιογράφος στο Προεδρίας της Δημοκρατίας, Υπ. Εξωτερικών, Υπ. Πολιτισμού & Αθλητισμού, Υπ. Παιδείας και Θρησκευμάτων, Υπ. Τουρισμού, Υπ. Υγείας, , Yπ. Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων, Υπ. Προστασίας του Πολίτη, Υπ. Μετανάστευσης και Ασύλου)

Related Articles

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ