Αυξημένος κίνδυνος καταγμάτων σε μισό εκατομμύριο επιζώντες από 20 καρκίνους: πρόσφατα δεδομένα από το Lancet
Το ατομικό ιστορικό πολλαπλού μυελώματος, καρκίνου του προστάτη και καρκίνου του μαστού έχει συσχετιστεί με αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των οστών, ωστόσο οι συσχετίσεις σε ένα ευρύτερο φάσμα καρκίνων παραμένουν ασαφείς. Πρωταρχικός στόχος της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο διεθνές περιοδικό Lancet ( 6 Φεβρουαρίου 2024) ήταν να συγκριθεί ο κίνδυνος οποιουδήποτε κατάγματος οστού και μείζονων οστεοπορωτικών καταγμάτων σε επιζώντες από ένα ευρύ φάσμα καρκίνων έναντι υγιών ατόμων. Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής), Δρ. Μαρία Καπαρέλου (Ογκολόγος – Παθολόγος) και ο Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Ογκολογίας – Αιματολογίας και Διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής) συνοψίζουν τα νεότερα δεδομένα.
Σε αυτήν τη μελέτη χρησιμοποιήθηκαν ηλεκτρονικά αρχεία υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου που συνδέονται με νοσοκομειακά δεδομένα. Συμπεριλήφθηκαν ενήλικες (ηλικίας ≥ 18 ετών) και τα δεδομένα αφορούσαν την περίοδο από 2 Ιανουαρίου 1998 έως 31 Ιανουαρίου 2020. Η ομάδα επιζώντων από καρκίνο περιελάμβανε επιζώντες από τους 20 πιο συνηθισμένους καρκίνους. Κάθε άτομο με καρκίνο αντιστοιχήθηκε με έως και πέντε μάρτυρες (1:5) που δεν είχαν καρκίνο. Τα κύρια αποτελέσματα αφορούσαν οποιοδήποτε κάταγμα οστού και οποιοδήποτε μείζον οστεοπορωτικό κάταγμα (κατάγματα πυέλου, ισχίου, καρπού, σπονδυλικής στήλης ή εγγύς βραχιονίου) που συνέβη περισσότερο από 1 χρόνο μετά την ημερομηνία διάγνωσης του αντίστοιχου ατόμου με καρκίνο.
Η μελέτη τελικά συμπεριέλαβε 578.160 ενήλικες με καρκίνο που διαγνώστηκαν στο διάστημα 1998-2020 που αντιστοιχήθηκαν με 3.226.404 άτομα χωρίς καρκίνο. Τα αποτελέσματα συνοψίζονται παρακάτω:
• Τα αδρά ποσοστά επίπτωσης καταγμάτων σε επιζώντες καρκίνου κυμαίνονταν μεταξύ 8,39 περιπτώσεων ανά 1000 άτομα για καρκίνο του θυρεοειδούς και 21,62 περιπτώσεις ανά 1000 άτομο για πολλαπλούν μυέλωμα.
• Σε σύγκριση με τα άτομα χωρίς καρκίνο, ο κίνδυνος οποιουδήποτε κατάγματος οστού ήταν αυξημένος σε 15 από τους 20 καρκίνους και για μείζονα οστεοπορωτικά κατάγματα σε 17 από τους 20 καρκίνους.
• Τα μεγέθη των επιπτώσεων διέφεραν: ήταν μεγαλύτερα για το πολλαπλούν μυέλωμα και τον καρκίνο του προστάτη και λίγο μικρότερα για καρκίνους του στομάχου, του ήπατος, του παγκρέατος, του πνεύμονα, του μαστού, των νεφρών και του κεντρικού νευρικού συστήματος.
• Μικρότερες συσχετίσεις παρατηρήθηκαν για κακόηθες μελάνωμα, λέμφωμα Non-Hodgkin, λευχαιμία και καρκίνους του οισοφάγου, του παχέος εντέρου και του τραχήλου της μήτρας.
• Αυξημένοι κίνδυνοι μείζονος οστεοπορωτικού κατάγματος σημειώθηκαν στο πολλαπλούν μυέλωμα και το κεντρικό νευρικό σύστημα, στο ήπαρ, στον προστάτη και στον καρκίνο του πνεύμονα.
• Τα μεγέθη των αποτελεσμάτων έτειναν να μειώνονται με την πάροδο του χρόνου από τη διάγνωση, αλλά παρέμειναν αυξημένα για περισσότερα από 5 χρόνια σε αρκετούς καρκίνους, όπως πολλαπλούν μυέλωμα και καρκίνους του στομάχου, του πνεύμονα, του μαστού, του προστάτη και του ΚΝΣ.
Συνοψίζοντας, οι επιζώντες των περισσότερων τύπων καρκίνου διέτρεχαν αυξημένο κίνδυνο κατάγματος οστών για αρκετά χρόνια μετά τον καρκίνο, με διακύμανση ανά τύπο καρκίνου. Αυτά τα ευρήματα μπορούν να βοηθήσουν σε στρατηγικές έγκαιρης αντιμετώπισης και πρόληψης των καταγμάτων σε ένα ευρύτερο φάσμα καρκίνων.
Ηλεκτρονικά Συστήματα Παροχής Νικοτίνης για Διακοπή Καπνίσματος
Τα Ηλεκτρονικά Συστήματα Παροχής Νικοτίνης – που ονομάζονται επίσης ηλεκτρονικά τσιγάρα – χρησιμοποιούνται από ορισμένους καπνιστές για να βοηθήσουν στη διακοπή του καπνίσματος. Ο πρωταρχικός στόχος της μελέτης που μόλις δημοσιεύτηκε στο διεθνές έγκριτο περιοδικό NEJM ( New England Journal of Medicine) είναι να παρουσιάσει στοιχεία σχετικά με την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια τους. Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής) και Παναγιώτα Ζαχαράκη (Βιολόγος) συνοψίζουν τα νεότερα δεδομένα της μελέτης.
Σε αυτήν την ανοιχτή, ελεγχόμενη δοκιμή, έγινε τυχαία κατανομή ενηλίκων που κάπνιζαν τουλάχιστον πέντε τσιγάρα καπνού ημερησίως και που ήθελαν να ορίσουν ημερομηνία διακοπής του καπνίσματος σε μια ομάδα παρέμβασης, η οποία έλαβε δωρεάν ηλεκτρονικά τσιγάρα και υγρά αναπλήρωσης, συμβουλευτική για τη διακοπή του καπνίσματος και προαιρετική (όχι δωρεάν) θεραπεία υποκατάστασης με νικοτίνη. Αυτή η ομάδα συγκρίθηκε με μια ομάδα ελέγχου, η οποία έλαβε τυπική συμβουλευτική και ένα κουπόνι, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για οποιονδήποτε σκοπό, συμπεριλαμβανομένης της θεραπείας υποκατάστασης με νικοτίνη. Η κύρια έκβαση ήταν βιοχημικά επικυρωμένη, συνεχής αποχή από το κάπνισμα στους 6 μήνες. Τα δευτερεύοντα αποτελέσματα περιελάμβαναν αποχή από τον καπνό και από οποιαδήποτε νικοτίνη (συμπεριλαμβανομένου του καπνίσματος, των ηλεκτρονικών τσιγάρων και της θεραπείας υποκατάστασης με νικοτίνη) στους 6 μήνες, αναπνευστικά συμπτώματα και σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Αυτή η μελέτη περιελάμβανε συνολικά 1246 συμμετέχοντες που υποβλήθηκαν σε τυχαιοποίηση. Η κατανομή έγινε ως εξής: 622 συμμετέχοντες τοποθετήθηκαν στην ομάδα παρέμβασης και 624 στην ομάδα ελέγχου.
• Το ποσοστό των συμμετεχόντων με επικυρωμένη συνεχή αποχή από το κάπνισμα ήταν 28,9% στην ομάδα παρέμβασης και 16,3% στην ομάδα ελέγχου.
• Το ποσοστό των συμμετεχόντων που απείχαν από το κάπνισμα τις 7 ημέρες πριν από την 6μηνη επίσκεψη ήταν 59,6% στην ομάδα παρέμβασης και 38,5% στην ομάδα ελέγχου, αλλά το ποσοστό που απείχε από οποιαδήποτε χρήση νικοτίνης ήταν 20,1% στην ομάδα παρέμβασης και 33,7% στην ομάδα ελέγχου.
• Σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες εμφανίστηκαν σε 25 συμμετέχοντες (4,0%) στην ομάδα παρέμβασης και σε 31 (5,0%) στην ομάδα ελέγχου, ανεπιθύμητες ενέργειες εμφανίστηκαν σε 272 συμμετέχοντες (43,7%) και 229 συμμετέχοντες (36,7%) στην ομάδα ελέγχου (χωρίς ηλεκτρονικά τσιγάρα) αντίστοιχα.
Η μελέτη αυτή κατέληξε στο ότι η προσθήκη των ηλεκτρονικών τσιγάρων στην καθιερωμένη συμβουλευτική για τη διακοπή του καπνίσματος θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη αποχή από τη χρήση καπνού μεταξύ των καπνιστών από ότι η τυπική συμβουλευτική για διακοπή καπνίσματος από μόνη της.
