Απάντηση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνας Μενδώνη στην επίκαιρη ερώτηση του Βουλευτή ΜΕΡΑ 25, Κρίτωνα Αρσένη: «Πειραιάς: Κίνδυνος για το μνημείο του Θεμιστοκλή και ριζική αλλοίωση του ιστορικού τόπου του από το λιμάνι στην Πειραϊκή»
«Κύριε Βουλευτά, να σας διευκρινίσω εξαρχής ότι όλες οι εργασίες για την εκτέλεση του έργου «Επέκταση Επιβατικού Λιμένα Πειραιά (Νότια Ζώνη -Φάση Α΄) της ΟΛΠ Α.Ε.», τόσο στη θαλάσσια περιοχή, όσο και στον αιγιαλό, πραγματοποιούνται υπό την εποπτεία της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πειραιώς, σύμφωνα με τις εγκρίσεις που έχουν δοθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού. Επισημαίνω ότι η αρμόδια Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, η οποία επιβλέπει τις εργασίες στο βυθό, δεν διαπίστωσε φθορά ή καταστροφή στο ονομαζόμενο “Ταφικό Μνημείο του Θεμιστοκλή”.
Θα πρέπει εδώ να διευκρινίσω, ότι οι εργασίες βυθοκόρησης σταμάτησαν τον Ιούνιο 2020, σε συμμόρφωση με την από 11 Ιουνίου 2020 Προσωρινή Διαταγή του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας. Η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων ενημερώθηκε στις 12 Ιουνίου από το Κεντρικό Λιμεναρχείο Πειραιά, ότι επιτρέπονται οι λοιπές εργασίες του έργου (όπως η εξυγίανση του πυθμένα), εκτός των βυθοκορήσεων και της απόρριψης των βυθοκορημάτων.
Επομένως, η Εφορεία εξακολούθησε να επιβλέπει τις επιτρεπόμενες με βάση την Προσωρινή Διαταγή του ΣτΕ εργασίες, τηρώντας τους όρους που προβλέπονται στις αποφάσεις του Υπουργείου Πολιτισμού (δηλαδή τις αποφάσεις του 2013, 2018 και 2019) και με κύριο και αποκλειστικό μέλημά της την διασφάλιση των αρχαιοτήτων και την έρευνα του μνημείου.
Αναφέρετε στην ερώτησή σας την από 17/12/2020 εκδοθείσα προσωρινή διαταγή του Πρωτοδικείου Πειραιώς – εδώ θα πρέπει να σας διευκρινίσω ότι με αυτή διατάχθηκε από το Δικαστήριο η μερική παύση των εργασιών επιχωμάτωσης, ενώ επιβάλλει να συνεχιστούν οι εργασίες αποτύπωσης και τεκμηρίωσης του Ταφικού Μνημείου και οι λοιπές εργασίες που έχουν εγκριθεί υπό όρους από το Υπουργείο Πολιτισμού. Επισημαίνεται ότι η προσωρινή διαταγή δεν συνιστά οριστική κρίση σχετικά με τη ρύπανση της θαλάσσιας περιοχής της Πειραϊκής, δεδομένου ότι το συγκεκριμένο ζήτημα θα κριθεί κατά την εκδίκαση της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων των πολιτών.
Στην “Τροποποίηση της με αριθμό 104050/17.5.2006 ΚΥΑ Έγκρισης Περιβαλλοντικών όρων του Επενδυτικού Αναπτυξιακού Προγράμματος ΟΛΠ ΑΕ»”, που εκδόθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής το 2013 (170400/11.9.2013), έχουν συμπεριληφθεί οι όροι που τέθηκαν το 2013 από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, στην έγκριση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Έργου.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τους όρους 5 έως 8 της Υπουργικής Απόφασης του 2013, πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2017 και πριν από την έναρξη των εργασιών, υποθαλάσσιος έλεγχος του πυθμένα, σε όλη την έκταση του έργου, με υποβρύχιο τηλεκατευθυνόμενο όχημα υποβρύχιας διασκόπησης (R.O.V). Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη θαλάσσια περιοχή, πλησίον του Ταφικού Μνημείου του Θεμιστοκλή ,για τον εντοπισμό τυχόν αρχαίου οικοδομικού υλικού. Η έρευνα έγινε με την εποπτεία της Εφορείας Εναλίων και τα αποτελέσματά της κατατέθηκαν από τον Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς με την «Τεχνική Έκθεση- Υποθαλάσσια επιθεώρηση- διασκόπηση βυθού, στην περιοχή δυτικά του μώλου Θεμιστοκλέους, καθώς και νότια από το ταφικό μνημείο του Θεμιστοκλέους. Δεν εντοπίστηκαν ορατές ενάλιες αρχαιότητες στον βυθό, όπως ήταν αναμενόμενο, λόγω ιζηματογένεσης στην περιοχή. Εντοπίστηκαν διάσπαρτοι δόμοι που πιθανόν να προέρχονται από το ταφικό μνημείο, πλησίον της ακτής και σε περιοχή όπου δεν πραγματοποιούνται εργασίες της επέκτασης.
Επιπλέον, σε εφαρμογή του όρου 8 της Υπουργικής Απόφασης του 2013, και λαμβάνοντας υπόψη τα ευρήματα της ανωτέρω έρευνας, εκπονήθηκε και υποβλήθηκε από τον ΟΛΠ τον Μάιο του 2018 η προμελέτη του έργου «Ανάδειξη Κονώνειου Τείχους και Ταφικού Μνημείου Θεμιστοκλέους» και το «Τεύχος υπολογισμών κυματοθραύστη για το Ταφικό Μνημείο Θεμιστοκλή». Η προμελέτη περιλαμβάνει συνοπτικά τις εξής εργασίες: Καθαρισμό του μνημείου, αποτύπωση και αλίευση των διάσπαρτων αρχαίων δόμων από τον βυθό και απόθεση εντός της θάλασσας, κατασκευή κυματοθραύστη προστασίας του μνημείου από τον κυματισμό, φωτισμό σήμανσης κυματοθραύστη προστασίας, φωτισμό του ταφικού μνημείου και κατασκευή σημείου θέασης με ενημερωτική πινακίδα. Η εν λόγω προμελέτη εκπονήθηκε και εγκρίθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού στις 12-10-2018.
Στις 24 Μαΐου του 2019 εκδόθηκε η «Έγκριση του Αρχικού Αναπτυξιακού Προγράμματος και Μελέτη Διαχείρισης (Master Plan) – ΣΤΑΔΙΟ Α΄ και ΣΤΑΔΙΟ Β΄ του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς (Ο.Λ.Π.) Α.Ε.». Σύμφωνα με την Απόφαση: «Το έργο της ανάδειξης του κονωνείου τείχους και του ταφικού μνημείου του Θεμιστοκλή να συγχρονιστεί με το λιμενικό έργο της επέκτασης της Κρουαζιέρας, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών απαιτούμενων ανασκαφικών εργασιών». Επομένως, η εκπόνηση των σχετικών μελετών για την ανάδειξη του Ταφικού Μνημείου του Θεμιστοκλή θα γίνει με βάση τα στοιχεία που έρχονται στο φως, κατά τη διάρκεια του έργου και την ολοκλήρωση της έρευνας και τεκμηρίωσης του μνημείου από την αρμόδια καθ’ ύλην υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, δηλαδή την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων.»
Δευτερολογία
«Η προμελέτη η οποία αφορά την ανάδειξη και την επισκεψιμότητα του μνημείου εγκρίθηκε τον Οκτώβριο του 2018. Επομένως, υπάρχει, υφίσταται, εγκρίθηκε. Επαναλαμβάνω αυτά που είπα στην πρωτολογία μου: Ολες οι εργασίες στη θαλάσσια περιοχή και στον αιγιαλό εκτελούνται υπό τη συνεχή εποπτεία της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων. Είναι εκεί τα στελέχη της Εφορείας Εναλίων και παρακολουθούν καθημερινά όλα όσα γίνονται. Παράλληλα, η Εφορεία προχωρεί στην καταγραφή και τεκμηρίωση του Ταφικού Μνημείου, ενώ ο ΟΛΠ, υπό την εποπτεία της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, εκπονεί τις σχετικές μελέτες για την ανάδειξη του Ταφικού Μνημείου, σύμφωνα με τους όρους που τέθηκαν από τις Υπουργικές Αποφάσεις του 2013, 2018 και 2019.
Επιπλέον, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων βρίσκεται σε συνεχή συνεργασία με την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, και διενεργεί κατά τακτά διαστήματα αυτοψία και έλεγχο στον χώρο των εργασιών. Έχουμε λοιπόν δύο υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού οι οποίες είναι εκεί παρούσες. Πρέπει να επισημάνω ότι ο στόχος του Υπουργείου Πολιτισμού σήμερα τουλάχιστον, είναι η συνολική ανάδειξη της Πειραϊκής Ακτής.
Αναφορικά με τον οχυρωματικό περίβολο του αρχαίου Πειραιά, επί της οδού Ακτής Θεμιστοκλέους, στην Πειραϊκή, του Δήμου Πειραιά, είναι ήδη σε εξέλιξη η εκπόνηση μελέτης, σε συνεργασία με τον Δήμο Πειραιά. Ειδικότερα, τον προηγούμενο χρόνο έγιναν αλλεπάλληλες συσκέψεις με τη συμμετοχή όλων των αρμοδίων στελεχών του ΥΠΠΟΑ, τον Γενικό Γραμματέα και εμένα με τον Δήμο Πειραιώς, παρουσία του Δημάρχου και παρουσία του Περιφερειάρχη Αττικής και σήμερα έχουν ολοκληρώσει οι υπηρεσίες του Υπουργείου τη σύνταξη τεύχους με τίτλο “Πλαίσιο Αρχών για την Προστασία, Αποκατάσταση και Ανάδειξη του Κονωνείου Τείχους στην Ακτή της Πειραϊκής”. Με βάση το ανωτέρω πλαίσιο αρχών, συντάσσεται από τον Δήμο, υπό την εποπτεία των συναρμοδίων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού, η σχετική μελέτη ανάδειξης της οχύρωσης στην Πειραϊκή Ακτή.
Η εν λόγω μελέτη αφορά στην διατύπωση ενός προγράμματος ιεραρχημένων δράσεων, για την εκπόνηση των επιμέρους μελετών και την εκτέλεση έργων, που αφορούν στη συνολική προστασία, αποκατάσταση και ανάδειξη της οχύρωσης του Πειραιά. Στόχος μας είναι να εξασφαλισθεί ζωτικός χώρος για το μνημείο, εκ παραλλήλου με την αποκατάσταση και ανάδειξη της οχύρωσης, για την ανάπλαση του παραλιακού μετώπου της Πειραϊκής, το οποίο αποτελεί πάγιο αίτημα των Πειραιωτών.
Επιπλέον, έχουμε δρομολογήσει συστηματικά και μεθοδικά την ίδρυση του Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων, στο κτήριο του SILO, μία πρόταση που είχε τεθεί ήδη από το 2010, και εν μέρει πάγωσε την περίοδο 2015-2019, ενώ από τον Δεκέμβριο 2020 εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Μουσείων η μουσειολογική μελέτη Εχει ήδη ξεκινήσει η σύνταξη προμελέτης για την αποκατάσταση του κτηρίου. Το πόσο σημαντικό είναι το συγκεκριμένο Μουσείο στον συγκεκριμένο χώρο του SILO στον Πειραιά, νομίζω δεν χρειάζεται να το πούμε, είναι αυτονόητο. Επομένως, η Αρχαιολογική Υπηρεσία και το Υπουργείο Πολιτισμού συστηματικά παρακολουθεί όλες τις εργασίες που γίνονται από τον ΟΛΠ στο λιμάνι. Δεν υποτιμάται και δεν καταστρέφεται τίποτε. Οι υπηρεσίες είναι παρούσες και οι αρμόδιοι αρχαιολόγοι παρόντες και όχι μόνον αυτό. Ίσως, σήμερα έχουμε πιάσει σωστά το νήμα προκειμένου να αναδειχθεί στο σύνολό του το πολύ σημαντικό μνημείο του Κωνονείου Τείχους το οποίο συζητιέται τουλάχιστον τα τελευταία 50 χρόνια».
Απάντηση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού σε επίκαιρη ερώτηση στη Βουλή για την μετατροπή μουσείων σε Ν.Π.Δ.Δ.
Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνα Μενδώνη απαντώντας σήμερα σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή του ΜέΡΑ 25 κ. Κλέωνα Γρηγοριάδη, για τη μετατροπή μουσείων σε Ν.Π.Δ.Δ, είπε τα εξής:
«Ευχαριστώ κύριε Γρηγοριάδη για την ερώτηση. Γνωρίζετε πάρα πολύ καλά ότι τα δημόσια μουσεία της Ελλάδας είναι, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, αρχαιολογικά. Και όπως κι εσείς είπατε, σήμερα εντάσσονται στον σκληρό πυρήνα του Κράτους, καθώς αποτελούν Δημόσιες Υπηρεσίες, που υπάγονται στην διοικητική ιεραρχία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Τη μόνη εξαίρεση αποτελεί το Μουσείο Ακροπόλεως, το οποίο ιδρύθηκε εξ’ αρχής ως νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και σήμερα έχει να επιδείξει όλη αυτή τη δραστηριότητα που επιδεικνύει.
Είναι σαφές ότι όσα Μουσεία λειτουργούν ως Ειδικές Περιφερειακές Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ δεν έχουν διοικητική αυτοτέλεια και δεν μπορούν να χαράσσουν αυτοτελή στρατηγική ανάλογα με την φυσιογνωμία και τις συλλογές τους. Γιατί; Διότι υπάγονται στη διοικητική ιεραρχία της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Δεδομένου, λοιπόν, ότι τα μουσεία αποτελούν οργανισμούς, όλα τα μουσεία, που τίθενται στην υπηρεσία της κοινωνίας και λειτουργούν έχοντας ως κύριο σκοπό την ανάπτυξή της, είναι προφανές ότι η ορθή λειτουργία και η αποτελεσματική διοικητική και οικονομική διαχείρισή τους είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με το νομικό πλαίσιο που τα διέπει και επιτρέπει ή περιορίζει τις δυνατότητες ανάπτυξής τους.
Τα μουσεία μας έχουν τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης, χρειάζεται, όμως, μία συντονισμένη προσπάθεια δομικών αλλαγών, ώστε να μπορέσουν να λειτουργήσουν όχι υπό το ασφυκτικό διοικητικό και οικονομικό πλαίσιο του σκληρού κρατικού πυρήνα, στον οποίον σήμερα ανήκουν. Η συγκεκριμένη άποψη υποστηρίζεται από πλειοψηφία ειδικών επιστημόνων σε διεθνές επίπεδο και έχει ήδη υιοθετηθεί στα μεγαλύτερα μουσεία του εξωτερικού, όπου η θεσμική απεμπλοκή των μουσείων από τον σφιχτό εναγκαλισμό του κράτους, με σκοπό την καλύτερη και διοικητικά αποτελεσματικότερη διαχείρισή τους, έχει από ετών τεθεί και έχει υλοποιηθεί.
Επιπλέον, η πρόθεση αλλαγής του νομοθετικού πλαισίου των μουσείων όχι μόνο δεν ανακοινώθηκε αιφνιδιαστικά, αλλά αποτέλεσε εξαρχής στρατηγικό στόχο του ΥΠΠΟΑ τον οποίο έθεσα στην ομιλία μου στη Βουλή στις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης. Επιπλέον, η πανδημία και οι γιορτές δεν μπορεί να είναι αφορμή για να ανακόπτουν το έργο της οποιασδήποτε Κυβέρνησης.
Επιπρόσθετα, με την ολοκλήρωση της σύνταξης του σχεδίου νόμου, είναι προφανές ότι θα υπάρξει η αναγκαία διαβούλευση και με τους εμπλεκόμενους φορείς και με την κοινωνία προ της εισαγωγής του σχεδίου νόμου στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής. Θα προηγηθεί η προβλεπόμενη, από τη νομοθετική διαδικασία, δημόσια διαβούλευση. Να είστε σίγουρος ότι όλα τα σχόλια και οι επισημάνσεις και των εργαζομένων και των συνδικαλιστικών και των κοινωνικών φορέων θα ληφθούν σοβαρά υπόψη σε όλα τα στάδια της νομοθετικής διαδικασίας, μέχρι την ψήφιση του νομοσχεδίου.
Στο πλαίσιο αυτό, η μετατροπή πέντε μουσείων της χώρας και, συγκεκριμένα, του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου, του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου και του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού έχει σκοπό να αποκτήσουν διοικητική και, εν πολλοίς, οικονομική αυτοτέλεια και, συνεπώς, μεγαλύτερη ευελιξία. Στόχος της μετατροπής των ανωτέρω μουσείων σε Ν.Π.Δ.Δ. είναι η βελτίωση της αποδοτικότητάς τους, μέσω της αξιοποίησης των μεθόδων διοίκησης και διαχείρισης επιχειρήσεων, επικοινωνίας και marketing. Μη μας φοβίζουν οι λέξεις, μπορούμε να τις τοποθετήσουμε στο σωστό πλαίσιο, με την υιοθέτηση νέων στρατηγικών αναφορικά με την αναζήτηση πόρων και την ευκολότερη προσαρμογή στις νέες μουσειακές λειτουργίες και υπηρεσίες που απαιτεί ο σύγχρονος επισκέπτης.
Για να καθησυχάσω την ανησυχία σας για τη λειτουργία των μουσείων ως οργάνων της κυβέρνησης, σας ενημερώνω ότι τα νέα ΝΠΔΔ μουσεία θα διοικούνται από διοικητικό συμβούλιο. Ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος του οποίου θα επιλέγονται από πενταμελή Επιτροπή Επιλογής Στελεχών του Δημοσίου, τα μέλη της οποίας θα ορίζονται, μαζί με τους αναπληρωτές τους, με απόφαση του Προέδρου του Ανωτάτου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού (Α.Σ.Ε.Π.), σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 20 του ν. 4735/2020. Επιπλέον, η οργάνωση και η λειτουργία κάθε Μουσείου θα καθορισθεί με ιδιαίτερο, για το κάθε μουσείο, Προεδρικό Διάταγμα, που θα εκδοθεί μετά από πρόταση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Η πρόβλεψη του δημοσίου χαρακτήρα των μουσείων και η διατήρηση της εργασιακής σχέσης όλων των εργαζομένων διασφαλίζεται με τη μετατροπή τους σε Ν.Π.Δ.Δ, ενώ παράλληλα εξασφαλίζεται ότι οι νέοι φορείς θα διέπονται από τις διατάξεις του δημοσίου λογιστικού και της νομοθεσίας περί προσλήψεως προσωπικού στους φορείς του δημόσιου τομέα. Επομένως, καμία τροποποίηση δεν επέρχεται στην εργασιακή σχέση των ήδη υπηρετούντων υπαλλήλων των οποίων η οργανική θέση θα παραμείνει στο Υπουργείο. Οι υπάλληλοι που πρόεκιται να προσληφθούν στο μέλλον, προφανώς θα προσληφθούν με τις κατά νόμο διαδικασίες που προβλέπονται για όλα τα Ν.Π.Δ.Δ.».
Δευτερολογία
«Κύριε Βουλευτά, ακριβώς επειδή τα Μουσεία είναι όλα αυτά που είπατε, είναι ένας χώρος έρευνας, ένας χώρος παιδείας και εκπαίδευσης, υπό τις δύο έννοιες, ακριβώς γι΄αυτό πρέπει να αποδεχόμεθα ότι τα πράγματα εξελίσσονται και οι καταστάσεις εξελίσσονται. Δεν θα σχολιάσω ειδικά την επιστολή των συναδέλφων του Γερμανικού μουσείου, διότι είναι μια πολύ μεγάλη συζήτηση και μπορεί κανείς να ανιχνεύσει το πως και το γιατί. Επομένως ας το αφήσουμε έξω από τη συζήτησή μας αυτό. Αν θέλετε, το συζητάμε ad hoc κάποια άλλη στιγμή.
Δεν ξέρω αν όλα αυτά οποία είπατε, τα κακά τα οποία θα συμβούν, ισχύουν για το Μουσείο της Ακρόπολης. Το Μουσείο της Ακρόπολης δεν προέκυψε ξαφνικά. Υπήρχε το παλαιό μουσείο πριν ιδρυθεί το καινούριο, το οποίο ήταν μέρος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και συγκεκριμένα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ακροπόλεως την εποχή εκείνη.
Σήμερα το Μουσείο της Ακρόπολης, υπό την διοικητική του μορφή, του Ν.Π.Δ.Δ. με βάση τις διεθνείς στατιστικές είναι ένα από τα πέντε καλύτερα μουσεία του κόσμου. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Και φυσικά, οι εργαζόμενοι στο Μουσείο, είτε είναι αρχαιολόγοι, είτε είναι μηχανικοί, συντηρητές, όλο το προσωπικό δεν είναι ούτε κάτι διαφορετικό και φυσικά ούτε κατώτερο από τα στελέχη της αρχαιολογικής υπηρεσίας για τον πολύ απλό λόγο ότι οι περισσότεροι προέρχονται από την αρχαιολογική υπηρεσία. Απλώς, η νομική μορφή του μουσείου Ακρόπολης – αυτό που θέλουμε να κάνουμε και στα πέντε μεγάλα μουσεία της χώρας- του επιτρέπουν να αναπτύξει διαφορετικές διοικητικές και οικονομικές διαδικασίες, διαφορετικές διαδικασίες εξωστρέφειας, ακριβώς διότι δεν ασφυκτιά υπό την πολύ σφιχτή αγκαλιά του κρατικού πυρήνα. Δεν σημαίνει ότι τα Ν.Π.Δ.Δ δεν ανήκουν στο δημόσιο, δεν σημαίνει ότι τα στελέχη τους είναι κατώτερα και θεωρώ ότι είναι και προσβολή, αν θέλετε, στα μέλη του ΔΣ του συγκεκριμένου μουσείου. Δεν καταλαβαίνω, δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους; Τους χρησιμοποιείτε ως παράδειγμα προς αποφυγή; Δεν καταλαβαίνω. Έχουμε μια πραγματικότητα.
Η συζήτηση για τη μετατροπή των μουσείων σε Ν.Π.Δ.Δ. στην Ελλάδα χρονολογείται από τη δεκαετία του ΄90. Την εποχή εκείνη δεν υπήρχε παράδειγμα. Σήμερα όμως, έχουμε παράδειγμα κι αυτό είναι το Μουσείο της Ακρόπολης. Δεν θέλω να πω ότι όλα εκεί είναι τέλεια. Σε κάθε περίπτωση οι διεθνείς στατιστικές, οι διεθνείς κριτικές δείχνουν ότι ανταποκρίνεται με άριστο τρόπο στις απαιτήσεις του σύγχρονου κοινού, γι΄αυτό και έχει πολύ υψηλές βαθμολογίες σε όλες τις διεθνείς στατιστικές και επίσης ανταποκρίνεται πλήρως στον ερευνητικό και παιδευτικό του ρόλο.
Δεν σημαίνει ότι το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ή το Βυζαντινό Μουσείο επειδή θα γίνει Ν.Π.Δ.Δ. θα χάσει τον εκπαιδευτικό, κοινωνικό και ερευνητικό του ρόλο. Απλώς, του δίνεις μεγαλύτερη ευχέρεια να αναπτύξει όλες αυτές τις πρωτοβουλίες τις οποίες οφείλει να αναπτύξει, για το καλό του κοινωνικού συνόλου. Επίσης, δεν θεωρώ ότι ένας εργαζόμενος, ένας αρχαιολόγος, ένας μηχανικός ο οποίος μπορεί να μην ανήκει στην αρχαιολογική υπηρεσία αλλά θα βρεθεί με μιά άλφα σχέση εργασίας ή θα είναι μέλος του ΔΣ ενός εκ των πέντε Μουσείων είναι κατ΄ ανάγκη κατώτερος από τα στελέχη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, τα οποία προφανώς τιμούμε.
Οι συνθήκες είναι διαφορετικές και από τη Γερμανική κατοχή που αναφέρατε, και από τη δεκαετία του ΄50 και τη δεκαετία του ΄60 ακόμη και από τη δεκαετία του 2000. Οφείλουμε να προσαρμοζόμαστε. Γιατί; Για να ανταποκριθούμε στο ρόλο που πρέπει να έχουν τα μουσεία για το κοινωνικό σύνολο. Σας ευχαριστώ».
Απάντηση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνας Μενδώνη στην επίκαιρη ερώτηση του Βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξανδρου–Χρήστου Αυλωνίτη, «Ενέργειες αποκατάστασης της εικόνας εγκατάλειψης που προξενούν οι αυθαίρετες κατασκευές εντός της τάφρου του Παλαιού φρουρίου Κέρκυρας»
«Κύριε Βουλευτά, βεβαίως, τον Μάιο του 2020 είχαμε ξανασυζητήσει το θέμα αυτό και σας είχα πει τότε ότι πράγματι η ανάδειξη του Φρουρίου της Κέρκυρας είναι μία από τις προτεραιότητες του Υπουργείου Πολιτισμού. Απλώς, να θυμίσω ότι την πενταετία 2015-2019, επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή, δεν προχώρησε στην ουσία κανένα έργο και στα δύο εμβληματικά μνημεία της πόλης, τόσο στο Παλαιό όσο και στο Νέο Φρούριο.
Με δεδομένη, λοιπόν, την έλλειψη ενός στρατηγικού σχεδιασμού για την ανάδειξη των Φρουρίων αλλά και την κατάληψη του χώρου της τάφρου του Παλαιού Φρουρίου από ακίνητα και κατασκευές που αλλοιώνουν την μορφή του οχυρωματικού περιβόλου –για την απομάκρυνση των οποίων, επίσης, δεν έγινε καμία ενέργεια τα προηγούμενα χρόνια (εσείς μόλις είπατε ότι οι κατασκευές αυτές είναι εκεί από τη δεκαετία του 1960), το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού προχώρησε τις διαδικασίες για την εκπόνηση του Σχεδίου Διαχείρισης του Παλαιού και Νέου Φρουρίου, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου ολοκλήρωσαν, όπως είχα πει, τον Μάιο, την σύνταξη των προδιαγραφών του Σχεδίου Διαχείρισης, οι οποίες εγκρίθηκαν (δηλαδή βγήκε η Εκτελεστή Πράξη, η απόφαση της αρμόδιας Γενικής Διευθύντριας στις 3/9/2020), κατόπιν γνωμοδότησης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, και μόλις ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες για την ανάθεση της σύνταξης του εν λόγω Σχεδίου.
Οι Υπηρεσίες μας συνεργάζονται με τη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου για την εκπόνηση ερευνητικού προγράμματος με αντικείμενο την σύνταξη του Διαχειριστικού Σχεδίου, για το Παλαιό και το Νέο Φρούριο της Κέρκυρας. Το κόστος του προγράμματος το οποίο είναι 180.000 ευρώ καλύπτεται από τον προϋπολογισμό του ΥΠΠΟΑ και ξεκινά η εκπόνησή του αμέσως, στις αρχές του 2021.
Το υπό εκπόνηση Διαχειριστικό Σχέδιο διαμορφώνει το πλαίσιο για μια ολοκληρωμένη διαχείριση των εξεχόντων μνημείων εισάγοντας έναν στρατηγικό σχεδιασμό, θέτοντας προτεραιότητες, στόχους και χρονοδιαγράμματα. Έτσι καλύπτονται ολοκληρωμένα όλες τις πτυχές της προστασίας και ανάδειξής τους, σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές. Μας ενδιαφέρει να καταγραφούν οι ανάγκες και οι δυνατότητες των δύο μνημειακών συνόλων και ακολούθως να συστηματοποιηθούν και να ιεραρχηθούν -σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα- τα έργα και οι εργασίες για την ολοκληρωμένη προστασία, συντήρηση και αποκατάσταση τους.
Στο πλαίσιο του προγράμματος αντιμετωπίζεται και ο χώρος του αντικρημνού της τάφρου του Παλαιού Φρουρίου, όπου σήμερα σε όλο το μήκος του και στις βάσεις της μεγάλης γέφυρας εφάπτονται, επαναλαμβάνω από τη δεκαετία του 1960, τα αυθαίρετα πρόχειρα κτίσματα του συλλόγου ερασιτεχνών αλιέων της Κέρκυρας “Κόντρα Φόσσα”. Στο Σχέδιο Διαχείρισης θα συμπεριλαμβάνονται συγκεκριμένες προτάσεις για την απομάκρυνση των παρανόμων κτισμάτων, την ανάδειξη της τάφρου και την μετεγκατάσταση του Συλλόγου των Αλιέων.
Στην δευτερολογία μου θα σας απαντήσω και πολύ συγκεκριμένα για την ηλεκτροδότηση και για παρεμβάσεις που ήδη έχουν γίνει».
Στη Δευτερολογία της η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού είπε τα εξής:
«Δεν αναφέρθηκα στην περίοδο 2015-2019 για να πω ακριβώς ότι δεν έγινε κάτι και ότι έχουμε όλοι ευθύνη. Απλώς το ανέφερα, διότι μία κατάσταση, η οποία έχει διαμορφωθεί από το 1960 και η οποία δεν επιλύθηκε όλες αυτές τις δεκαετίες, αλλά και στη δική σας διακυβέρνηση, που θεωρώ ότι ήταν προτεραιότητα αυτό το πράγμα αφού εσείς το θέτετε τώρα μετ’ επιτάσεως. Ούτε όμως και στην περίοδο που είχατε εσείς προσωπικά ενεργή συμμετοχή στα θέματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν έγινε τίποτα για την απομάκρυνση των συγκεκριμένων παραπηγμάτων.
Ερχόμαστε λοιπόν να σας πω συγκεκριμένα πράγματα: Ξέρετε ότι στο πλαίσιο του έργου ”ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΜΑΧΩΝΙΚΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΥ ΦΡΟΥΡΙΟΥ ΚΕΡΚΥΡΑΣ”, αυτού του έργου που αναφερθήκατε και εσείς ότι είναι ενταγμένο στο INTERREG IPA II “GREECE – ALBANIA 2014 – 2020” και το οποίο εκτελείται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κέρκυρας, περιλαμβάνει εργασίες ήπιας ανάδειξης και προσβασιμότητας στο χώρο της θαλάσσιας τάφρου και σε τμήμα του εσωτερικού του Προμαχώνα Savorgan.
Στο πλαίσιο του έργου αυτού, η Εφορεία απομάκρυνε παράνομες κατασκευές από τους πόδες της γέφυρας και η ΔΕΔΔΗΕ διέκοψε την παράνομη παροχή ηλεκτρικού ρεύματος στους παράνομους οικίσκους, εκτός από το κτίσμα που στεγάζει τα γραφεία του Συλλόγου Ερασιτεχνών Αλιέων.
Επιπλέον, το Τμήμα Επιθεώρησης Δόμησης και Κατεδαφίσεων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας στις 14.01.2021 ζήτησε από την Κτηματική Υπηρεσία Κέρκυρας και την Πολεοδομία του Δήμου Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων την καταγραφή και κατεδάφιση των αυθαίρετων κατασκευών από την τάφρο.
Παρόλα αυτά, το θέμα της οριστικής λύσης, όπως προανέφερα, θα δοθεί -δεν είναι μόνο να απομακρυνθούν, αλλά συνολικά πώς θα διαμορφωθεί ο συγκεκριμένος χώρος- και αυτό είναι ένα από τα θέματα που εξετάζει και θα επιλύσει το συνολικό σχέδιο διαχείρισης. Επαναλαμβάνω, τα βασικά σημεία που θα αντιμετωπιστούν είναι τα εξής: Η προστασία των δύο φρουρίων, η αποκατάσταση και συντήρησή τους, η ανάδειξη και η προβολή του χαρακτήρα τους, η βελτίωση της λειτουργίας και των υποδομών τους, συμπεριλαμβανομένης της κίνησης των επισκεπτών, και τέλος, η βελτίωση της σχέσης τους με το άμεσο αστικό περιβάλλον.
Το Σχέδιο Διαχείρισης περιλαμβάνει την τεκμηρίωση των δύο φρουρίων και την καταγραφή των προβλημάτων και της παθολογίας τους, τη σύνταξη συνολικού προγράμματος και έργων, στο πλαίσιο του οποίου θα διαμορφωθούν συγκεκριμένες προτάσεις παρέμβασης στα δύο μνημειακά συγκροτήματα, με σαφή ιεράρχηση. Τα ανωτέρω, όπως προβλέπεται από τις εγκεκριμένες προδιαγραφές, θα συνοδεύονται από ιεράρχηση μελετών, πίνακες χρονοδιαγραμμάτων και προσεγγιστικών προϋπολογισμών.
Είναι η πρώτη φορά που τα φρουριακά συγκροτήματα της Κέρκυρας, τοπόσημα της πόλης της Κέρκυρας, τοπόσημα του νησιού, αντιμετωπίζονται συνολικά, στο πλαίσιο των αρχών της ολοκληρωμένης προστασίας, όπως επιβάλλει το θεσμικό πλαίσιο. Το θέμα δεν είναι μόνο να απομακρύνεις τις αυθαίρετες κατασκευές. Προφανώς, αυτό έχει ήδη αρχίσει να γίνεται, όπως σας είπα, και θα ολοκληρωθεί στο πλαίσιο του διαχειριστικού σχεδίου. Είναι και πώς αποκαθιστάς τη συνολική εικόνα και κυρίως, πώς εξασφαλίζεις σωστή προστασία, ανάδειξη και προβολή αυτών των δύο μνημειακών συγκροτημάτων του νησιού, πράγμα το οποίο συστηματικά δεν έχει γίνει μέχρι τώρα. Περιμένετε, ζητάτε -καλώς το ζητάτε γιατί εκπροσωπείτε τον λαό της Κέρκυρας- μέσα σε περίπου δύο χρόνια, να ολοκληρωθεί μία διαδικασία, η οποία δεν έγινε σε κανένα επίπεδο, τα προηγούμενα πενήντα».
