6ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΝΑ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ
“Redefining sustainability in an unsustainable world”
30 Νοεμβρίου – 1 Δεκεμβρίου 2022, Divani Apollon Palace & Thalasso, Καβούρι
www.hazliseconomist.com| www.6sustainabilitysummit.economist.com | YouTube: Economist Impact SE Europe Events
Yπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου
John Andrews, consultant editor του The Economist και συγγραφέας, The World in Conflict
«Το σίγουρο είναι ότι διάγουμε μια περιβαλλοντική και κλιματική κρίση» ήταν το μήνυμα που εξέπεμψε ο John Andrews, consultant editor του «The Economist» και συγγραφέας του «The World in Conflict», ο οποίος εμφανίστηκε αβέβαιος για το αν η ανθρωπότητα θα καταφέρει να την υπερβεί. «Δεν το γνωρίζουμε, αλλά προς το παρόν η πλάστιγγα γέρνει προς την αρνητική πλευρά», σημείωσε, υπενθυμίζοντας ότι απομένουν μόλις 8 χρόνια (έως το 2030) προκειμένου να εκπληρωθούν και οι 17 στόχοι οι οποίοι διατυπώθηκαν από τα Ηνωμένα Έθνη το 2015. Πρόσθεσε δε ότι το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία ήρθε να επιτείνει το πρόβλημα.
Ανδρέας Παπανδρέου, καθηγητής του ΕΚΠΑ, συμπρόεδρος του SDSN Greece
Τον όρο πολύ-κρίση χρησιμοποίησε για να περιγράψει την κατάσταση που χαρακτηρίζει την εποχή μας ο Ανδρέας Παπανδρέου, καθηγητής του ΕΚΠΑ και συμπρόεδρος του SDSN Greece. «Είναι η πιο περίπλοκη οριζόντια δέσμη προκλήσεων των τελευταίων 40 ετών», τόνισε, παραπέμποντας στα λόγια του οικονομολόγου και πρώην υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ Λάρι Σάμερς. Παρατήρησε δε ότι η κλιματική κρίση είναι η πιο πιεστική απ’ όλες τις κρίσεις καθώς έχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. «Πρέπει στα επόμενα χρόνια να μειώσουμε τις εκπομπές CO2 και εμείς ακόμη ανεβαίνουμε», σχολίασε. Όπως είπε, τα τελευταία δύο έτη έχουμε κάνει βήματα προς τα πίσω, ως προς τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης, παρά το γεγονός ότι η πανδημία λειτούργησε ενθαρρυντικά, βοηθώντας ορισμένες χώρες να κάνουν βήματα προς τα μπρος.
Τζέφρι Σακς, πρόεδρος του Δικτύου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών, καθηγητής του Columbia University
Την αποτυχία των ηγετών να δεσμευτούν στην επίλυση των σοβαρών προβλημάτων χαρακτήρισε ως το μεγαλύτερο πρόβλημα της παγκόσμιας κοινότητας ο Τζέφρι Σακς, πρόεδρος του Δικτύου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών και καθηγητής του Columbia University. Έφερε ως παράδειγμα την πατρίδα του, τις ΗΠΑ, λέγοντας ότι δημιουργούν περισσότερα προβλήματα απ’ ότι επιλύουν. Ταυτόχρονα, τόνισε ότι είναι αδύνατο να πετύχουμε τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης εν μέσω των γεωπολιτικών κρίσεων: «πρέπει πρώτα να τις θέσουμε υπό έλεγχο». Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρθηκε στην ουκρανική κρίση καθώς και στον «ψυχρό πόλεμο» μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ.
Tarja Halonen, πρώην πρόεδρος της Φινλανδίας, συμπρόεδρος της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου για την Παγκόσμια Βιωσιμότητα του ΓΓ του ΟΗΕ
Την ενίσχυση του συστήματος πολυμερών συνεργασιών έθεσε ως πρωταρχικό στόχο η Tarja Halonen, πρώην πρόεδρος της Φινλανδίας και συμπρόεδρος της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου για την Παγκόσμια Βιωσιμότητα του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ. «Η καταπολέμηση όλων των κρίσεων πρέπει να μας βρει ενωμένους, δεν πρέπει να μας διχάζει» σημείωσε, αναγνωρίζοντας ότι έχει σημειωθεί πρόοδος στις προσπάθειες που έχουν ξεκινήσει για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. «Παρότι πλησιάζουμε το σημείο καμπής, ευτυχώς έχουμε τα εργαλεία να ανατρέψουμε αυτήν την πορεία, αλλά χρειάζεται βούληση» συνέχισε η Halonen, θεωρώντας ότι για όλα αυτά απαιτείται η εμπλοκή, όχι μόνο των κρατών, αλλά και των επιχειρήσεων, όπως και της κοινωνίας των πολιτών.
Μίνα Γκάγκα, αναπλ. υπουργός Υγείας
Τη σημασία των ευέλικτων συστημάτων υγείας θέλησε να αναδείξει η Μίνα Γκάγκα, αναπληρώτρια υπουργός Υγείας. Η πανδημία, όπως εξήγησε, μας έδειξε ότι πρέπει να έχουμε ευέλικτα συστήματα όταν προγραμματίζουμε τα νοσοκομεία του μέλλοντος, ώστε αυτά να λειτουργούν ανάλογα με τις συνθήκες που προκύπτουν. «Αυτό συνδέεται και με την εκπαίδευση όλων των επαγγελματιών υγείας, οι οποίοι πρέπει να προσαρμόζονται για να παρέχουν τις υπηρεσίες που απαιτούνται», συμπλήρωσε. Ειδική αναφορά έκανε και στη χρηματοδότηση, καθώς «πρέπει να εξετάζουμε τη σχέση οφέλους – κόστους, δεδομένου ότι δεν έχουμε τους πόρους που επιθυμούμε». Άρα, συμπλήρωσε η κ. Γκάγκα, πρέπει να διαχειριστούμε τους υφιστάμενους πόρους και τις υφιστάμενες δαπάνες με συνετό και σωστό τρόπο. Τέλος, υπογράμμισε ότι στον πυρήνα θα πρέπει πάντα να βρίσκεται ο ασθενής.
Έλενα Χουλιάρα, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της AstraZeneca Ελλάδας & Κύπρου
Την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στον χώρο του Εθνικού Συστήματος Υγείας χαιρέτισε η Ελένη Χουλιάρα, πρόεδρος και managing director της AstraZeneca Ελλάδος & Κύπρου, αναγνωρίζοντας τις προσπάθειες για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων στην πρωτοβάθμια, δημόσια και ψυχική υγεία. Ωστόσο, παρατήρησε, μπορούμε να κάνουμε πολλά ακόμα για να συνεχίσουμε να έχουμε απρόσκοπτη και έγκαιρη πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου υπηρεσίες και κατ’ επέκταση στις βέλτιστες καινοτόμους θεραπείες. Παράλληλα, διαπίστωσε ότι ο τομέας του φαρμάκου -και ιδίως του καινοτόμου φαρμάκου- αντιμετωπίζει πολλές στρεβλώσεις και επιβαρύνεται με υπέρογκες υποχρεωτικές εκπτώσεις, κάτι που θέτει ζητήματα βιωσιμότητας. Για να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις, διεμήνυσε η κ. Χουλιάρα, οφείλουμε να ενισχύσουμε την αποτελεσματική συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων. Απαιτείται, δηλαδή, κοινή στόχευση κυβερνήσεων και νομοθετών, επιστήμης και ακαδημαϊκών, ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, παρόχων υπηρεσιών υγείας και φορέων ασφάλισης και φυσικά των ασθενών.
Walter Leal Filho, Καθηγητής Περιβάλλοντος και Τεχνολογίας, Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών του Αμβούργου
Για τη μη βιωσιμότητα του τομέα υγείας αναφέρθηκε ο Walter Leal Filho, καθηγητής Περιβάλλοντος και Τεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών του Αμβούργου. Ένας από τους λόγους, όπως εξήγησε, είναι η μεγάλη ποσότητα των ιατρικών αποβλήτων, η οποία συν τοις άλλοις στοιχίζει ιδιαίτερα. Σημείωσε δε ότι ο κλάδος υγείας είναι υπεύθυνος για το 4,6% των παγκόσμιων εκπομπών CO2 – περισσότερο από την αεροπλοΐα και τη ναυτιλία. Σε αυτό το πλαίσιο, μίλησε για την ανάγκη καλύτερης προμήθειας και διαχείρισης των ιατρικών προϊόντων. «Ντρέπομαι που στη Γερμανία πετάμε εμβόλια της Covid, τα οποία έχουν λήξει» ανέφερε, χαρακτηριστικά. Επίσης, τόνισε την ανάγκη μείωσης της χρήσης πλαστικών στον κλάδο, χαιρετίζοντας τις όποιες προσπάθειες ανακύκλωσης.
Κώστας Σκρέκας, υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Την ανάγκη διασφάλισης ανταγωνιστικών τιμών ενέργειας, αλλά και ενίσχυσης της ασφάλειας εφοδιασμού έθεσε ως προτεραιότητα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, ο οποίος μίλησε για πρόοδο και προετοιμασία της Ελλάδας, παραπέμποντας αφενός στον σταθμό εισαγωγής LNG στη Ρεβυθούσα, αφετέρου στη διείσδυση των ΑΠΕ. «Τα τελευταία χρόνια χτίσαμε συμμαχίες και συνεργασίες για την ανάπτυξη υποδομών που μεσο-μακροπρόθεσμα καθιστούν την Ελλάδα πυλώνα ενεργειακής ασφάλειας», σημείωσε, επικαλούμενος παράλληλα τις ενεργειακές διασυνδέσεις με γειτονικές χώρες. Όσον αφορά τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ανακοίνωσε την αναβάθμιση του βαθμού διείσδυσής τους στην παραγωγή ηλεκτρική ενέργειας στο 80% έως το 2030. Ωστόσο, όπως συμπλήρωσε, αυτό προϋποθέτει επενδύσεις τόσο σε μονάδες αποθήκευσης όσο και στην αναβάθμιση των δικτύων. Για τον λιγνίτη, επανέλαβε ότι στόχος παραμένει η οριστική απόσυρσή του έως το 2028, αν και στο μεσοδιάστημα αναμένεται να αυξηθεί η χρήση του, ώστε να μειωθούν οι εισαγωγές φυσικού αερίου.
Stefano Goberti, διευθύνων σύμβουλος της Eni Plenitude
Την παραγωγή 600 MW «καθαρής» ενέργειας στην Ελλάδα έθεσε ως στόχο ο Stefano Goberti, διευθύνων σύμβουλος της Eni Plenitude, ο οποίος τόνισε ότι «μόλις πάρουμε τις απαιτούμενες άδειες, θα είμαστε σε θέση να επενδύσουμε άμεσα». Παράλληλα, ο επικεφαλής της ιταλικής εταιρείας υπογράμμισε την ανάγκη να εργαστούμε στη μετάβαση, δηλαδή αφενός στη μείωση των εκπομπών, αφετέρου στην παροχή βιώσιμων λύσεων. Ειδική μνεία έκανε και στη σημασία της διαφοροποίησης των πηγών ενέργειας, αλλά και στην αξιοποίηση της κατ’ οίκον παραγωγής, όπως είναι για παράδειγμα τα φωτοβολταϊκά πάνελ στις ταράτσες των σπιτιών.
Έλενα Αθουσάκη, επικεφαλής ESG, Αειφορία & Κλιματική Αλλαγή του Ομίλου Motor Oil
Την εκτίμηση ότι η ενεργειακή ασφάλεια και η απανθρακοποίηση δεν αλληλοαναιρούνται εξέφρασε η Έλενα Αθουσάκη, επικεφαλής ESG, Αειφορίας & Κλιματικής Αλλαγής του Ομίλου Motor Oil, αναφερόμενη σε δύο προϋποθέσεις: α) οι εταιρείες θα πρέπει να έχουν ένα στρατηγικό πλάνο βιώσιμης ανάπτυξης και επενδύσεων, λαμβάνοντας υπόψη και τα ρίσκα β) η δημόσια διοίκηση θα πρέπει να είναι σύμμαχος, εξασφαλίζοντας τις κατάλληλες συνθήκες για να υλοποιηθούν τα επενδυτικά σχέδια. Κι αυτές είναι οι εποπτικές ρυθμίσεις, οι υποδομές, το εργατικό δυναμικό, αλλά και η ενσωμάτωση της κουλτούρας βιώσιμης ανάπτυξης στις τοπικές κοινωνίες, εξήγησε η κ. Αθουσάκη. Όσον αφορά τη Motor Oil, σημείωσε ότι οι επενδύσεις θα φθάσουν στα 4 δισ. ευρώ έως το 2030, εκ των οποίων τα 2,5 δισ. ευρώ θα αφορούν μελλοντικές τεχνολογίες μετάβασης, όπως οι ΑΠΕ, η ηλεκτροκίνηση, τα βιοκαύσιμα και η διαχείριση αποβλήτων.
Αντώνης Μουντούρης, Διευθυντής Υγιεινής, Ασφάλειας, Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης, HELLENiQ ENERGY Holdings
Τρεις βασικούς ενεργειακούς στόχους, οι οποίοι πρέπει να επιτευχθούν ταυτόχρονα, ανέφερε ο Αντώνης Μουντούρης, Διευθυντής Υγιεινής, Ασφάλειας, Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης της HELLENiQ ENERGY Holdings. Πρόκειται για την ενεργειακή μετάβαση, την ασφάλεια εφοδιασμού και την προσφορά ενέργειας στον καταναλωτή σε όσο το δυνατόν χαμηλότερο κόστος. Ταυτόχρονα, υπογράμμισε την ανάγκη συνδυασμού των βραχυπρόθεσμων στόχων με τους μακροπρόθεσμους. Δηλαδή την ενεργειακή βελτίωση μαζί με την ενεργειακή μετάβαση και την είσοδο νέων τεχνολογιών. Ως παράδειγμα ανέφερε την επένδυση σε τεχνολογίες μείωσης της κατανάλωσης και αύξησης της αποδοτικότητας, σε συνδυασμό με την παραγωγή βιοκαυσίμων και την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών. «Όλη αυτή η μετάβαση δεν είναι εύκολη, αλλά είναι ο μόνος τρόπος για να οδηγηθούμε στη βιώσιμη ανάπτυξη και φυσικά χρειάζονται πολλές επενδύσεις από τον ενεργειακό κλάδο» κατέληξε. Για τα ΕΛΠΕ, ανέφερε ότι τα επόμενα χρόνια προγραμματίζονται επενδύσεις σχεδόν 4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων άνω του 50% θα αφορά τις νέες και ανανεώσιμες τεχνολογίες.
Clara de la Torre, αναπλ. Γενική Διευθύντρια της ΓΔ Δράσης για το Κλίμα, Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Για ένα βραχυπρόθεσμο μέτρο έκανε λόγο η Clara de la Torre, αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια της Γενικής Διεύθυνσης Δράσης για το Κλίμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αναφερόμενη στην πρόσκαιρη αύξηση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων. «Τα νοικοκυριά πρέπει να βρουν νέες ενεργειακές πηγές, δηλαδή κάποια κράτη θα αυξήσουν την κατανάλωση άνθρακα, χωρίς όμως αυτό να λειτουργήσει σε βάρος της φιλοδοξίας της Ε.Ε.», ανέφερε, επαναλαμβάνοντας ότι πρόκειται για βραχυπρόθεσμο μέτρο, το οποίο πρέπει να εφαρμοστεί ώστε να αντιμετωπιστούν οι υπέρογκοι λογαριασμοί ρεύματος, απόρροια του ακριβού εισαγόμενου φυσικού αερίου. Στη συνέχεια, η Ευρωπαία αξιωματούχος υπενθύμισε την πράσινη συμφωνία της Ε.Ε., λέγοντας ότι θα μας οδηγήσει στην κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.
Σωκράτης Φάμελλος, πρ. αναπλ. υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Την πεποίθηση ότι το μοντέλο της ενεργειακής μετάβασης συγκρούεται με το υπάρχον μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης εξέφρασε ο Σωκράτης Φάμελλος, πρώην αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας. «Εάν συνεχίσουμε με αυτό το μοντέλο παραγωγής, δεν θα έχουμε μετάβαση», τόνισε, μιλώντας για ελλείψεις πολιτικής που οδηγούν σε δυσφήμιση της ενεργειακής μετάβασης στην κοινωνία, ιδίως σε επίπεδο κόστους. «Η πολιτεία πρέπει να εξασφαλίζει την ενέργεια σε προσιτές τιμές και πράσινους όρους» συμπλήρωσε, μιλώντας για την ανάγκη αλλαγής των χαρακτηριστικών της αγοράς ώστε να υπάρξει ανάπτυξη των ΑΠΕ και της πράσινης ενέργειας.
Mark Esposito, καθηγητής, Hult Int’l Business School & Harvard University’s division of continuing education, senior advisor to Strategy& της PwC
«Είμαστε πολύ μακριά από ένα βιώσιμο μέλλον», εκτίμησε ο Mark Esposito, καθηγητής στο Hult Int’l Business School & Harvard University’s division of continuing education, senior advisor στο Strategy& της PwC, θέτοντας την παράμετρο της οικονομικής βιωσιμότητας κατά την ενεργειακή μετάβαση. «Έχουμε την τεχνολογία και τις λύσεις, αλλά μας λείπει το οικονομικό μοντέλο για να την εφαρμόσουμε σε μεγάλη κλίμακα», σημείωσε, εκφράζοντας την άποψη ότι η μόνη χώρα που μπορεί να επιτύχει τους κλιματικούς στόχους έως το 2030 είναι η Δανία. «Πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα», τόνισε, προειδοποιώντας για κύματα προσφύγων που μπορεί να προκληθούν εξαιτίας της κλιματικής κρίσης.
Ματέο Ρέντσι, πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας
Αιχμές προς τη Γερμανία και τη στάση της απέναντι στην Ελλάδα και την Ιταλία άφησε ο πρώην πρωθυπουργός της γειτονικής χώρας, Ματέο Ρέντσι. «Αυτοί που μας έλεγαν πριν δέκα χρόνια τι είναι σωστό, έκαναν πολλά λάθη εις βάρος των επόμενων γενεών» ανέφερε, μεταξύ άλλων, τονίζοντας ότι το Βερολίνο ασκούσε κριτική στις δύο χώρες για την έλλειψη βιώσιμων οικονομικών. «Τώρα ο ορισμός της βιωσιμότητας έχει αλλάξει. Η Γερμανία προχώρησε στο κλείσιμο των πυρηνικών εργοστασίων παραγωγής ρεύματος και επένδυσε στον αγωγό North Stream 2. Έτσι, επέφερε ένα σημαντικό πλήγμα στη βιωσιμότητα της Ευρώπης», είπε χαρακτηριστικά, λέγοντας πως αν συνεχίσουμε να στέλνουμε τον «λογαριασμό» στη μεσαία τάξη, τότε δίνουμε δύναμη στους ακραίους και τους λαϊκιστές. Μίλησε δε για την ανάγκη η Ευρώπη να αποκτήσει όραμα ώστε να μην περιοριστεί σε ρόλο θεατή του ανταγωνισμού μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας.
Γεώργιος Στάσσης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ
Υπέρ μιας ευρωπαϊκής λύσης για την αντιμετώπιση του υψηλού ενεργειακού κόστους τάχθηκε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης, αφήνοντας αιχμές για τη μέχρι στιγμής «απάντηση» των Βρυξελλών, την οποία χαρακτήρισε καθυστερημένη και χωρίς σαφή στρατηγική. «Πρέπει να επικεντρωθούμε στις πραγματικές αιτίες του προβλήματος και να υλοποιήσουμε πανευρωπαϊκές λύσεις. Οποιαδήποτε μεμονωμένη προσέγγιση θα οδηγήσει σε περισσότερες στρεβλώσεις» τόνισε, μεταξύ άλλων. Για τις λιγνιτικές μονάδες επεσήμανε ότι η επαναλειτουργία τους κρίνεται αναγκαία ώστε να μείνουν ανοιχτοί οι διακόπτες. «Ωστόσο, αυτό δεν αλλάζει τον σχεδιασμό για πλήρη απόσυρσή τους», διευκρίνισε. Για τις ΑΠΕ ανέφερε ότι η κρίση επιβεβαιώνει πως αποτελούν τη μοναδική εναλλακτική.
Δόμνα Μιχαηλίδου, υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων
Η πανδημία αναδείχθηκε σε επιταχυντή των εξελίξεων θέτοντας νέα δεδομένα ακόμη και στις ανισότητες που ήδη είχαν εντοπιστεί, παρατήρησε η Δόμνα Μιχαηλίδου, υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, στο συνέδριο του Economist “The Sixth Sustainability Summit for south-east Europe and the Mediterranean”. Αναφέρθηκε σε ενδεικτικά προγράμματα που αναπτύσσονται από το Υπουργείο Εργασίας για τη στήριξη των ευάλωτων ομάδων της κοινωνίας, ύψους 2,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Όπως είπε, η κοινωνική αποστασιοποίηση που έγινε τρόπος ζωής στη πανδημία – μεταξύ άλλων, με την τηλεργασία – δημιούργησε “τραύματα” που καλούμαστε σήμερα να επουλώσουμε. Σημείωσε σχετικά με την όξυνση των ανισοτήτων ότι κύριο μέλημα της κυβέρνησης είναι η άμβλυνσή τους στο πλαίσιο της προσπάθειας για τη θωράκιση της χώρας απέναντι σε μελλοντικές κρίσεις, με την αξιοποίηση της εμπειρίας που συσσωρεύτηκε κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης.
Μιχάλης Κατρίνης, επικεφαλής Κοινοβουλευτικής Ομάδας ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής
Χρειάζονται μέτρα και πολιτικές, σχεδιασμός και άμεσες δράσεις προκειμένου να αμβλυνθούν οι ανισότητες, σύμφωνα με τον Μιχάλη Κατρίνη, επικεφαλής Κοινοβουλευτικής Ομάδας ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής. Όπως είπε, διαπιστώνεται ένας στενός βαθμός αλληλεξάρτησης μεταξύ γενεών, πληθυσμών, ανθρώπινου κεφαλαίου κι ως εκ τούτου απαιτείται ένα νέο διευρυμένο κοινωνικό συμβόλαιο που θα προβλέπει ένα εγγυημένο επίπεδο ζωής σε όλους, χωρίς αποκλεισμούς. Ο κ. Κατρίνης ανέφερε χαρακτηριστικά ότι η “θεραπεία” για τη φτώχεια δεν μπορεί να είναι μόνο επιδοματική πολιτική και μίλησε για την ανάγκη πιο δίκαιων τρόπων φορολόγησης του πλούτου, με προοδευτική φορολόγηση. Και ενίσχυση παροχών για επιμόρφωση αντί για μέτρα που επιβαρύνουν κυρίως τα μεσαία και χαμηλά εισοδηματικά στρώματα της κοινωνίας, πρόσθεσε.
Assia Bensalah Alaoui, Πρέσβειρα με ειδική αποστολή της ΑΜ Μοχάμεντ ΣΤ’, Βασίλειο του Μαρόκου
Οι επιπτώσεις της πανδημίας και ο πόλεμος στην Ουκρανία εντείνουν τις ανισότητες ανάγοντας σε πρόκληση την κοινωνική αλληλεγγύη, σύμφωνα με την Assia Bensalah Alaoui, Πρέσβειρα με ειδική αποστολή της ΑΜ Μοχάμεντ ΣΤ’, Βασίλειο του Μαρόκου. Η ίδια ανέδειξε το ψηφιακό χάσμα ως μείζον πρόβλημα, ειδικά σε χώρες που δεν έχουν τα εργαλεία για πρόσβαση στον ψηφιακό κόσμο, και έκανε ειδική αναφορά στις ανισότητες που εντοπίζονται μέσα στις οικογένειες. Εστίασε δε στην παροχή ασφάλειας σε τομείς όπως η υγεία αλλά και η ισότητα ανδρών-γυναικών, και έκανε μνεία σε πολιτικές που εφαρμόστηκαν και προωθούνται στο Μαρόκο. Επίσης, σημείωσε τη σημασία της εκπαίδευσης. Έκλεισε την παρέμβασή της με ένα αισιόδοξο μήνυμα από την COP27 για τη σύσταση ταμείου χρηματοδότησης των φτωχών χωρών της Αφρικής.
Carrie Exton, εκτελεστική ανώτερη σύμβουλος, υποδιευθύντρια του OECD Centre for Well-Being, Inclusion, Sustainability and Equal Opportunity (WISE)
Με τον πληθωρισμό να κινείται άνω του 10% κατά μ.ο. στις χώρες του ΟΟΣΑ, τα νοικοκυριά επωμίζονται υψηλότερο κόστος διαβίωσης, σχολίασε η Carrie Exton, εκτελεστική ανώτερη σύμβουλος, υποδιευθύντρια του OECD Centre for Well-Being, Inclusion, Sustainability and Equal Opportunity (WISE). Μιλώντας στο συνέδριο του Economist, αναφέρθηκε στις δυσκολίες για τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά και επεσήμανε ότι το 13% των παιδιών στις χώρες του ΟΟΣΑ ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Σημείωσε επίσης ότι μετά την πανδημία παρατηρείται επιβάρυνση της ψυχικής υγείας που αναμένεται να στοιχίσει πάνω από 4% του παγκόσμιου ΑΕΠ μέχρι το 2028, όπως και ότι το 27% των ενηλίκων χαμηλής εξειδίκευσης κινδυνεύει να χάσει τη δουλειά του από την αυτοματοποίηση. Από την άλλη μεριά, υπογράμμισε ότι η πράσινη μετάβαση δημιουργεί 4 εκατ. νέες θέσεις εργασίας.
Ιωάννης Πλακιωτάκης, υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής
Στην ανθεκτικότητα της ελληνικής ναυτιλίας αναφέρθηκε ο Ιωάννης Πλακιωτάκης, υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ο οποίος ερωτηθείς σχετικά με τους νέους κανονισμούς του IMO, που τίθενται σε ισχύ από το 2023, σημείωσε ότι ο κλάδος ευθυγραμμίζεται με τις απαιτήσεις, ήτοι τους δείκτες για την ανθρακική ένταση και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των πλοίων. Αναφέρθηκε ωστόσο και στις επιφυλάξεις που διατυπώνονται ως προς τη δίκαιη εφαρμογή των κανονισμών προσβλέποντας σε βελτίωση κατά την επανεξέτασή τους, ενώ μίλησε για την ανάγκη ρεαλιστικών λύσεων και ίσων όρων ανταγωνισμού. Παρουσιάζοντας τους άξονες στους οποίους κινήθηκε το υπουργείο από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, αναφέρθηκε στη δημιουργία ανθρωπιστικών διαδρόμων για να ελευθερωθούν οι παγιδευμένοι λόγω του πολέμου ναυτικοί, όπως και στη δημιουργία ασφαλών ναυτιλιακών οδών στη Βόρεια Θάλασσα. Πρόσθεσε ότι περίπου το 30% των πλοίων που αναχώρησαν από ουκρανικά λιμάνια ήταν ελληνικής ναυτιλίας και αντιπροσώπευαν περίπου το 50% των φορτίων διατροφικών αναγκών. Προέβη έτσι στη διαπίστωση ότι η ελληνική ναυτιλία διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην παγκόσμια επισιτιστική κρίση. Αντίστοιχα σημαντική είναι η παρουσία της και στην ενεργειακή ασφάλεια, πρόσθεσε, τόσο σε πανευρωπαϊκό όσο και παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με τον κ. Πλακιωτάκη, τα ελληνόκτητα πλοία έχουν μερίδιο 21% της παγκόσμιας χωρητικότητας, 32% των δεξαμενόπλοιων και 25% των bulk carriers.
Γιώργος Αμυράς, υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Στη σημασία των διεθνών συνεργασιών έδωσε έμφαση ο Γιώργος Αμυράς, υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Όπως είπε, η ομάδα του υπουργείου προσεγγίζει την κλιματική αλλαγή ως κλιματική κρίση και εύχεται να μη χρειαστεί να αντιμετωπίσει την κλιματική κατάρρευση. Στο πλαίσιο αυτό εντείνει τις προσπάθειες με δράσεις και στον τομέα της προστασίας της βιοποικιλότητας. Όπως εξήγησε, με τις πρωτοβουλίες για την προστασία κάθε είδους που είναι σε κίνδυνο, δημιουργείται μια μεγάλη ασπίδα απέναντι στην κλιματική κρίση. Ειδικά για τη γαλάζια οικονομία, ο κ. Αμυράς είπε ότι πρέπει να δοθεί έμφαση στην υγεία των ωκεανών, καθώς είναι παράδοξο οι θάλασσες να μας δίνουν ενέργεια και πόρους κι εμείς να ανταποδίδουμε με 17 εκατ. τόνους πλαστικών κάθε χρόνο. Μιλώντας για τους στόχους που έχει θέσει η κυβέρνηση σημείωσε ενδεικτικά την προσπάθεια για μείωση της ρύπανσης πλαστικών κατά 60% μέχρι το 2030, με παράλληλες δράσεις όπως η ανακύκλωση υλικών και η προστασία παραλιών, στο πλαίσιο του προγράμματος “1.000 παρθένες παραλίες” (όπως με το πρόγραμμα για τα “Απάτητα Βουνά”, που τέθηκαν σε καθεστώς απόλυτης προστασίας).
Rupert Howes, διευθύνων σύμβουλος του Marine Stewardship Council, Ην. Βασίλειο
«Ετησίως, τα συνολικά αλιεύματα άγριων θαλασσινών στον κόσμο ανέρχονται στους 90 εκατ. τόνους – αλιεύονται από περίπου 4 εκατ. αλιευτικά σκάφη – και τα θαλασσινά από την υδατοκαλλιέργεια αντιπροσωπεύουν ακόμη 87 εκατ. τόνους, την ώρα που η συνολική παγκόσμια παραγωγή βοδινού κρέατος ανέρχεται σε 60 εκατομμύρια τόνους», τόνισε ο Rupert Howes, CEO στο Marine Stewardship Council, στο Ηνωμένο Βασίλειο, μιλώντας για την ανάγκη ανάπτυξης της βιώσιμης αλιείας. Στο πλαίσιο αυτό στάθηκε στη σημασία του αποτελεσματικού ρυθμιστικού πλαισίου για αντίστοιχες επενδύσεις, όπως και της διεθνούς συνεργασίας.
Marnie McGregor, επικεφαλής στρατηγικής επικοινωνίας και προώθησης του Global Covenant of Mayors for Climate & Energy (GCoM)
Την ανάγκη για συμπράξεις και διατομεακή συνεργασία μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, καθώς και της κοινωνίας των πολιτών, ανέδειξε η Marnie McGregor, επικεφαλής στρατηγικής επικοινωνίας και προώθησης του Global Covenant of Mayors for Climate & Energy (GCoM). Σημείωσε ότι οι πόλεις αποτελούν βασικό μέρος της γαλάζιας οικονομίας και σημαντικό κομμάτι του παζλ για την εύρεση καινοτόμων λύσεων διατήρησης των ωκεανών και της πράσινης ναυτιλίας. Αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην πρωτοβουλία Vibrant Oceans Initiative (VOI) του Bloomberg Philanthropies και στο διεθνές δίκτυο για τις πόλεις C40 που αναπτύσσει το Green Ports Forum συνδέοντας πόλεις και λιμάνια σε όλο τον κόσμο για την εφαρμογή προγραμμάτων που μετριάζουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Αναφορά έκανε επίσης στο Ερευνητικό Κέντρο “Αθηνά”, που συνεργάζεται με το Digital Twin for Green Shipping (DT4GS), ένα έργο έρευνας και καινοτομίας που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να επιταχύνει την προσπάθεια της ναυτιλιακής βιομηχανίας προς μηδενικές εκπομπές έως το 2050.
Anne Larigauderie, Εκτελεστική Γραμματέας της Διακυβερνητικής Πλατφόρμας για τη Βιοποικιλότητα και τις Υπηρεσίες Οικοσυστήματος
Τη σχέση που υπάρχει μεταξύ της απώλειας της βιοποικιλότητας και των πανδημιών ανέδειξε η Anne Larigauderie, Εκτελεστική Γραμματέας της Διακυβερνητικής Πλατφόρμας για τη Βιοποικιλότητα και τις Υπηρεσίες Οικοσυστήματος. Αναφέρθηκε ειδικότερα σε μελέτη που συνοψίζει 700 επιστημονικά reports προς αυτήν την κατεύθυνση, καταδεικνύοντας εμφάνιση ασθενειών και οικολογική διάσταση. Σύμφωνα με την κ. Larigauderie, συζητάμε για ασθένειες χωρίς να αντιλαμβανόμαστε ποια είναι η αφετηρία τους, με ενδεικτικές τις βιονόσους σε τροπικές περιοχές. Επίσης, μια βασική αιτία για την εμφάνιση ασθενειών είναι η αλλαγή της χρήσης γης, όπως η αποψίλωση δασών για καλλιέργειες, η υλοτομία και οι εξορύξεις. Επιπλέον, σύμφωνα με την κ. Larigauderie το εμπόριο ζώων αναδύει κινδύνους λόγω της επαφής ανθρώπων και ζώων, ενώ ρόλο παίζει και η κλιματική αλλαγή λόγω της μετανάστευσης εντόμων και άλλων ειδών. Μια άλλη παράμετρος είναι οι αποφάσεις των ανθρώπων. Οι καταναλωτικές συνήθειες μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην καταπολέμηση πανδημιών, μέσω της οικολογικής προσέγγισης σε συνδυασμό με την ιατρική, πρόσθεσε η κ. Larigauderie μιλώντας για την μικροβιακή βιοποικιλότητα και την ανάγκη να προωθηθεί ένα σύστημα παρακολούθησης των hot spots των ασθενειών.
James Hardcastle, επικεφαλής προστατευόμενων και διατηρημένων περιοχών της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (βιντεοσκοπημένο μήνυμα)
Τα καταφύγια, οι θαλάσσιες περιοχές υπό προστασία και άλλα σημεία όπου καταφεύγουν είδη σε κίνδυνο αποτελούν περιοχές με εξαιρετική σημασία για την υγεία των ανθρώπων, σύμφωνα με τον James Hardcastle, επικεφαλής προστατευόμενων και διατηρημένων περιοχών της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης. Εξήγησε ότι η πανδημία έδειξε πως οι επισκέψεις σε αυτούς τους χώρους είναι βασική ανάγκη, αν και οι κάτοικοι των πόλεων δεν έχουν δυνατότητα να επωφεληθούν. Μίλησε επίσης και για τους κινδύνους, για τα πρότυπα που διέπουν αυτούς τους χώρους προκειμένου να προάγουν την υγεία και ευεξία, και για τα μέτρα που θα τα υποστηρίξουν περαιτέρω, για να καταλήξει ότι η προστασία της φύσης είναι θεμελιώδης για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Δημήτρης Καραβέλλας, γενικός διευθυντής της WWF Ελλάς
Σύμφωνα με τον Δημήτρη Καραβέλλα, γενικό διευθυντή της WWF Ελλάς, πριν από 5 χρόνια μια συζήτηση για τη βιοποικιλότητα θα ήταν θεωρητική αλλά πλέον, μετά την πανδημία, είναι ώριμη. Υπάρχουν ασθένειες που μεταδίδονται από ζώα σε ανθρώπους, αλλά αυτό δεν είναι νέο, όπως είπε. Αντίθετα, νέο είναι ότι η συχνότητα αυτών των ασθενειών αυξάνεται, με ενδεικτικό το γεγονός ότι το 75% των νέων μολυσματικών ασθενειών στους ανθρώπους είναι από τα ζώα. Επιπλέον, η πανδημία ανέδειξε τον ρόλο των ξενιστών, σύμφωνα με τον κ. Καραβέλλα, που σημείωσε ότι η πανδημία και η κλιματική αλλαγή συνδέονται, όπως και η κλιματική κρίση και η κρίση βιοποικιλότητας. Αναφέρθηκε ειδικότερα σε παράγοντες επιβάρυνσης όπως η αλλαγή στη χρήση γης και η εντατική γεωργία, ενώ μίλησε και για την προσοχή που απαιτείται στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και άλλων τεχνολογιών ΑΠΕ ως προς τις επιπτώσεις τους στη βιοποικιλότητα, στο πλαίσιο και της σχετικής πρότασης που έχει καταθέσει η WWF.
Simone Cipriani, Πρόεδρος της Συμμαχίας των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Μόδα
Η βιωσιμότητα δεν είναι ένας παράγοντας που αποσπά κέρδη, όπως θεωρούν κάποια μέλη της βιομηχανίας μόδας, σύμφωνα με τον Simone Cipriani, Πρόεδρο της Συμμαχίας των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Μόδα, που μίλησε για μεταβατική φάση από τον καπιταλισμό των μετόχων στον καπιταλισμό των εμπλεκομένων μερών. Ο τελευταίος, όπως εξήγησε, δημιουργεί μακροπρόθεσμη αξία και ανέφερε ως παράδειγμα την περίπτωση του Yvon Chouinard, ιδρυτή της εταιρείας ρούχων Patagonia που δώρισε την εταιρεία του σε ένα τραστ που μάχεται την κλιματική αλλαγή για να συνεχίσει τη δραστηριότητα με όρους βιωσιμότητας. Το Διοικητικό Συμβούλιο στον καπιταλισμό των συμμέτοχων είναι περισσότερο μεσολαβητής και όχι αποκλειστικά προσηλωμένο στα συμφέροντα των μετόχων, όπως είπε. Σχετικά με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ανέφερε ότι το 2021 δεν σημειώθηκε μείωση, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις σημειώθηκε αύξηση, ενώ ανέδειξε την ανάγκη να υπάρξουν εργαλεία που θα διευκολύνουν τη βιομηχανία να προβαίνει σε αξιόπιστες αναφορές για τη βιωσιμότητα.
Alexandre Stutzmann, διπλωμάτης της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα Ηνωμένα Έθνη
Η βιομηχανία της μόδας αγγίζει πολλούς από τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, σύμφωνα με τον Alexandre Stutzmann, διπλωμάτη της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα Ηνωμένα Έθνη, που μίλησε για το συμφέρον που προκύπτει από την υιοθέτηση ενός κοινού πλαισίου συμμόρφωσης για τη μείωση του αντικτύπου της βιομηχανίας στο περιβάλλον και άλλους τομείς, όπως η εργασία και οι ευάλωτοι πληθυσμοί. Σημείωσε την ανάγκη ανάπτυξης δραστηριότητας σε αρμονία με τη φύση, με δέσμευση από τις επιχειρήσεις για υιοθέτηση κανόνων διαφάνειας σε όλη η αλυσίδα αξίας. Επικαλέστηκε επίσης προκαταρκτικά στοιχεία έκθεσης που ετοιμάζεται για τον αντίκτυπο μεγάλων επιχειρήσεων, μεταφέροντας τη διαπίστωση ότι οι εταιρείες γνωρίζουν μεν για τη βιώσιμη ανάπτυξη αλλά δεν κάνουν όσα πρέπει να κάνουν.
Carry Somers, ιδρύτρια και διαχειρίστρια του Fashion Revolution Foundation
«Τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα αντιπροσωπεύουν σήμερα περίπου το 35% της παγκόσμιας ρύπανσης από μικροπλαστικά, και – σύμφωνα με το Ίδρυμα Ellen MacArthur – μόνο το πλύσιμο των ρούχων προκαλεί ετησίως περίπου μισό εκατομμύριο τόνους πλαστικών μικροϊνών που καταλήγει στον ωκεανό», υπογράμμισε ο Carry Somers, Founder and Trustee, Fashion Revolution Foundation. Όπως είπε, εάν η βιομηχανία της μόδας επιθυμεί να προωθήσει τη βιωσιμότητα, οφείλει να αρχίσει να κατανοεί την πραγματική αξία όλων των υλικών, τα οποία θα πρέπει να σχεδιαστούν προσεκτικά, να επανασχεδιαστούν και να ανακτηθούν ως πολύτιμος πόρος.
Mark Rogers, διευθυντής δημιουργικού της Pachacuti
Ο Mark Rogers διευθυντής δημιουργικού της Pachacuti, ως εκπρόσωπος μιας βιώσιμης μάρκας μόδας που ειδικεύεται στα καπέλα Παναμά, μίλησε για μια παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού που συνεργάζεται με ειδικευμένους τεχνίτες από το Εκουαδόρ και το Μεξικό και για τα κριτήρια διαφάνειας που υιοθετεί. Πρακτικά, προασπίζεται ένα εναλλακτικό μοντέλο επιχειρείν “αργής μόδας” απέναντι στο μοντέλο της “γρήγορης μόδας”, που σέβεται την αξιοπρέπεια των εργαζομένων μέσω του δίκαιου εμπορίου και της διατήρησης των παραδοσιακών δεξιοτήτων. Όπως είπε ο κ. Rogers, η τεχνογνωσία που απαιτείται για την παραγωγή ενός πολιτιστικού αντικειμένου, όπως τα καπέλα από τον Παναμά, βρίσκεται υπό συνεχή απειλή. Ωστόσο, εάν αυτές οι δεξιότητες εξαφανιστούν, το ίδιο ισχύει και για τον τρόπο ζωής του υφαντή και την κοινωνική αξία της βιοτεχνίας.
Παυλίνα Πρωταίου, Πρόεδρος & διευθύνουσα σύμβουλος, Beyond CSR
Η Παυλίνα Πρωταίου, Πρόεδρος & διευθύνουσα σύμβουλος, Beyond CSR, που συντόνισε την ενότητα για τη βιώσιμη μόδα στο διήμερο συνέδριο του Economist “The Sixth Sustainability Summit for south-east Europe and the Mediterranean”, ανέδειξε μέσα από τη συζήτηση πτυχές της πορείας μετασχηματισμού της βιομηχανίας της μόδας ενόψει των στόχων που έχουν τεθεί για ουδετερότητα άνθρακα.
